Do apteki zgłasza się pacjentka (24 l.) z receptą na maści z iwermektyną, kwasem azaleinowym oraz metronidazolem. Pacjentka ma rozpocząć tę kurację ze względu na rozpoznanie u niej trądziku różowatego. Dodatkowo otrzymała od dermatologa zalecenie odpowiedniej pielęgnacji skóry. Jednak ze względu na duży koszt maści na receptę, stwierdza, że inne kosmetyki do pielęgnacji nie są jej potrzebne i będzie używać tego, co dotychczas, pomimo sugestii lekarza, że stosowane przez nią kosmetyki są niewskazane przy występowaniu trądziku różowatego.
Wywiad i obserwacje
Metryczka pacjenta | |
płeć i wiek | kobieta, 24 lata |
choroby przewlekłe | trądzik różowaty |
stosowane leki | Soolantra, Skinoren Rosacea, Rozex |
Z przeprowadzonego wywiadu wynika, że pacjentka:
- cierpi na trądzik różowaty,
- rozpoczyna terapię, aby zminimalizować objawy trądziku różowatego,
- uważa, że nie potrzebuje dodatkowej pielęgnacji skóry.
Interwencja
Wyjaśniono pacjentce, że prawidłowa pielęgnacja skóry u osób z tendencją do występowania trądziku różowatego ma kluczowe znaczenie w procesie leczenia. Dodatkowo często to właśnie stosowane kosmetyki mogą nasilać objawy jego występowania, jakim są: zaczerwienienie twarzy z uczuciem pieczenia bądź kłucia. Trądzik różowaty jest chorobą przewlekłą, której całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Można tylko zminimalizować występujące objawy poprzez unikanie czynników wywołujących zaostrzenia oraz prawidłową pielęgnację skóry. Pacjentce przedstawiono zasady prawidłowej pielęgnacji, które są podstawą efektywnej terapii:
- oczyszczanie twarzy, delikatnymi kosmetykami nie zawierającymi detergentów, jakimi jest np. laurylosiarczan sodu – używamy syndetów kosmetycznych, najlepiej o pH obojętnym bądź lekko kwaśnym. Syndety kosmetyczne należą do grupy preparatów myjących nie zawierających w swoim składzie mydła, są to produkty całkowicie syntetyczne przez co mniej reagują z warstwą lipidową skóry, nie przesuszając jej, [1]
- mycie twarzy letnią wodą (nie może być zbyt zimna ani zbyt gorąca, przy użyciu tylko i wyłącznie opuszków palców) a następnie delikatne osuszanie ręcznikiem – bez pocierania,
- aplikacja intensywnie nawilżającego kremu, najlepiej z filtrem przeciwsłonecznym, SPF 20-30 (po około 30 minutach od umycia twarzy). Preferowane są preparaty hydrofilowe bądź z niewielką zawartością lipidów. Unikamy preparatów na bazie olejów mineralnych,
- nieużywanie środków złuszczających, bądź peelingujących, a także toników na bazie alkoholu,[2][1]
- unikanie produktów do pielęgnacji skóry zawierających składniki wspomagające przepływ krwi lub „stymulujących komórki”, które często są zawarte w preparatach przeciwstarzeniowych,
- unikanie kosmetyków zawierających w swoim składzie mentol czy kamforę,
- niestosowanie kosmetyków przeznaczonych do cery trądzikowej (pomimo, że wygląd grudkowo-krostkowy trądziku różowatego może być podobny).[3]
Zaproponowano pacjentce delikatny żel do oczyszczania twarzy oraz krem z filtrem z serii skierowanej do pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym. Aby złagodzić uczucie ciepła, które jest szczególnie uciążliwe dla wielu pacjentów z trądzikiem różowatym, zaproponowano również wodę termalną, zapewniające natychmiastowe ukojenie skóry, często łagodząc jej zaczerwienienie. Poinformowano pacjentkę o unikaniu silnie kryjących podkładów, które często poprzez dużą zawartość pigmentów, tłuszczów i wosków można dokładnie usunąć tylko produktami zawierającymi drażniące składniki. Polecono pacjentce tzw. zielone kremy, które mają za zadanie ukryć zaczerwienie twarzy. Zwrócono uwagę, aby pomiędzy aplikacją leku a kremu zachować odpowiedni odstęp czasu (minimum 30 minut).
Uzasadnienie interwencji
Trądzik różowaty jest przewlekłą chorobą skórną charakteryzującą się występowaniem: zaczerwienienia, nieprzemijającego rumienia z grudkami bądź krostkami, a także teleangiektazji. Dodatkowo pacjent może odczuwać pieczenie, kłucie oraz suchość skóry. Jest to jednostka chorobowa, której nie da się wyleczyć, można jedynie minimalizować jej objawy. Do czynników wywołujących zaostrzenie trądziku różowatego należą:
- żywność (np. cytrusy, czekolada, pikantne potrawy i inne),
- napoje (alkohol, gorące napoje),
- stres,
- produkty do pielęgnacji skóry,
- warunki atmosferyczne (wysoka temperatura, słońce, silny wiatr),
- leki (środki rozszerzające naczynia krwionośne, miejscowe sterydy),
- wysiłek fizyczny.[4]
W przypadku leczenia trądziku różowatego bardzo ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry. Należy kierować się kilkoma zasadami:
- unikać czynników drażniących, którymi według National Rosacea Society są: alkohol, oczar wirginijski, substancje zapachowe, mentol, mięta pieprzowa oraz olejek eukaliptusowy,
- unikać środków ściągających i złuszczających,
- stosowanie nowego kosmetyku rozpocząć na niewielkiej powierzchni skóry, aby ocenić czy nie wywoła on podrażnienia,
- używać niewielkiej ilości produktów do pielęgnacji twarzy.[5]
Oczyszczanie twarzy przy trądziku różowatym
Podstawą pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym jest prawidłowe oczyszczenie. Do usuwania makijażu wybieraj kosmetyki o delikatniej formule, w przypadku kiedy Twoja skóra jest sucha bądź mieszana wybieraj kosmetyki niezawierające w swoim składzie mydła.
Nawilżanie skóry przy trądziku różowatym
Kluczowym elementem pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym jest jej odpowiednie nawilżenie. Trądzik różowaty często wiąże się z nadmierną przezskórną utratą wody, dlatego ważne jest, aby w swojej pielęgnacji stosować kremy o silnym działaniu nawilżającym. Dobrym przykładem potwierdzającym tę teorię jest częste zaostrzenie objawów w sezonie zimowym, kiedy w szczególności jesteśmy narażeni na utratę wody ze skóry.[6]
Ochrona przeciwsłoneczna przy trądziku różowatym
Ekspozycja na promieniowanie słoneczne jest jednym z głównych czynników wyzwalających nawroty trądziku różowatego. Ważna jest więc stosowanie filtrów przeciwsłonecznych przez cały rok, nie tylko w okresie letnim. Najlepszym wyborem będą kremy nawilżające z dodatkiem filtru, chroniące zarówno przed promieniowaniem UVA oraz UVB o formule mineralnej.[7]
Składniki na które warto zwracać uwagę przy pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym
Substancję, które będą skuteczne w przypadku pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym to:
- sylimaryna, wykazuje działanie przeciwzapalne oraz chroniące przed promieniowaniem UV,[8]
- ambophenol, zawiera garbniki i flawonoidy (rutynę oraz nikotiflorinę) o działaniu przeciwzapalnym i przeciwkrwotocznym (minimalizuje reaktywność i zaczerwienienie skóry),
- neurosensyna, zmniejsza reaktywność i wrażliwość skóry[9]
Piśmiennictwo
- Levin, J., & Miller, R. (2011). A Guide to the Ingredients and Potential Benefits of Over-the-Counter Cleansers and Moisturizers for Rosacea Patients. The Journal of clinical and aesthetic dermatology, 4(8), 31–49. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3168246/⬏⬏
- National Rosacea Society, Facial Cleansing For Rosacea https://www.rosacea.org/patients/skin-care/facial-cleansing-for-rosacea⬏
- Kresken, J., Kindl, U., Wigger-Alberti, W., Clanner-Engelshofen, B. M., & Reinholz, M. (2018). Dermocosmetics for Use in Rosacea: Guideline of the Society for Dermopharmacy. Skin pharmacology and physiology, 31(3), 147–154. https://doi.org/10.1159/000486688⬏
- National Rosacea Society, Factors That May Trigger Rosacea Flare-Ups https://www.rosacea.org/patients/rosacea-triggers/factors-that-may-trigger-rosacea-flare-ups⬏
- National Rosacea Society, Rosacea Skin Care & Cosmetics https://www.rosacea.org/patients/skin-care-and-cosmetics⬏
- National Rosacea Society, Moisturizer For Rosacea https://www.rosacea.org/patients/skin-care/moisturizer-for-rosacea⬏
- National Rosacea Society, Sunscreen For Rosacea https://www.rosacea.org/patients/skin-care/sunscreen-for-rosacea⬏
- Szewczyk-Adamska A., Zgórka G. (2019). Plant polyphenols in cosmetics –a review. European Journal od Medical Technologies, 3(24), 1-10. http://www.medical-technologies.eu/upload/plant_polyphenols_-_adamska.pdf⬏
- Seite, S., Benech, F., Berdah, S., Bayer, M., Veyrat, S., Segot, E., Sakalikova, M., Gibejova, L., & Zelenkova, H. (2013). Management of rosacea-prone skin: evaluation of a skincare product containing Ambophenol, Neurosensine, and La Roche-Posay Thermal spring water as monotherapy or adjunctive therapy. Journal of drugs in dermatology : JDD, 12(8), 920–924. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23986166/⬏
Spotkałam się także ze stosowaniem kremu z 5% kwasem migdałowym przy trądziku różowatym (z zalecenia lekarza) – wg pacjentki z bardzo dobrym rezultatem 😉