Pytanie
U których pacjentów warto rozważyć zastosowanie nadtlenku benzoilu, a u których kwasu azelainowego? Czy skuteczność tych preparatów jest podobna?
Krótka odpowiedź
W przypadku trądziku młodzieńczego zastosowanie nadtlenku benzoilu jest polecane w początkowym leczeniu postaci grudkowo-krostkowej i mieszanej, a zastosowanie kwasu azelainowego w postaci zaskórnikowej trądziku. Oba preparaty możesz polecić pacjentom powyżej 12. r.ż. U pacjentów z rozległym stanem zapalnym i nieprawidłowym złuszczaniem można rekomendować kwas azelainowy. Jeżeli chodzi o ich skuteczność w leczeniu trądziku pospolitego, badania wykazały, że zastosowanie 20% kremu z kwasem azelainowym i 5% żelu z nadtlenkiem benzoilu jest porównywalna.[1]
Zastosowanie preparatu z kwasem azelainowym możesz rozważyć także w przypadku pacjentów z wrażliwą skórą, skłonnością do powstawania przebarwień oraz gdy zgłaszane przez pacjenta objawy sugerujących trądzik różowaty. Będzie on także bezpieczniejszym wyborem dla kobiet w ciąży i matek karmiących.
Nadtlenek benzoilu może być polecany pacjentom w monoterapii oraz poszukującym dodatkowego preparatu w trakcie leczenia trądziku doustnymi antybiotykami czy miejscowo stosowanymi retinoidami i antybiotykami.
Czytaj też: Leczenie trądziku w okresie karmienia piersią – Wyjaśniamy!
Wyjaśnienie
Nadtlenek benzoilu jest preparatem przeciwbakteryjnym, który niszczy bakterie P. acnes przez uwalnianie wolnych rodników tlenowych. Działa również łagodnie komedolitycznie. Nie odnotowano oporności bakterii na ten lek, a jako dodatek do antybiotykoterapii może zapobiegać rozwojowi oporności bakterii. Terapia jest ograniczona z uwagi na mogące się pojawiać podrażnienie skóry.[2]
Wydając pacjentowi preparat z nadtlenkiem benzoilu zaleć, by przed pierwszym użyciem zaaplikował go na niewielki obszar skóry, by wykluczyć nadwrażliwość. W przypadku występowania nadmiernej suchości zaleć stosowanie z mniejszą częstotliwością i stosowanie emolientów. Poinformuj pacjenta, że preparat ten może odbarwiać włosy, odzież, ręczniki i pościel.
Kwas azelainowy wykazuje działanie komedolityczne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jest rekomendowany u pacjentów ze skórą wrażliwą. Jest również pomocny w leczeniu pozapalnej depigmentacji skóry.
Preparaty z kwasem są dostępne pod postacią kremów i żeli. Krem lepiej sprawdzi się w przypadku skóry suchej, a żel w przypadku skóry z tendencją do przetłuszczania.
W wytycznych European Dermatology Forum kwas azelainowy i nadtlenek benzoilu są rekomendowane do leczenia łagodnego do umiarkowanego trądziku zaskórnikowego. W leczeniu tym obie substancje mają porównywalną skuteczność, a kwas azelainowy wykazuje lepszy profil bezpieczeństwa i tolerancję.[3]
W wytycznych American Academy of Dermatology zarówno kwas azelainowy jak i nadtlenek benzoilu są w grupie leków do stosowania miejscowego w leczeniu trądziku pospolitego o sile rekomendacji A. Nadtlenek benzolilu może być łączony z erytromycyną i klindamycyną stosowanymi miejscowo a także z miejscowo stosowanymi retinoidami oraz systemowo stosowanymi antybiotykami. Kwas azelainowy należał do kategorii B leków stosowanych w ciąży, podczas nadtlenek benzoilu do kategorii C. Według Schaefer i in. kwas azelainowy i nadtlenek benzoilu mogą być stosowane wyłącznie na małych obszarach skóry. Oba leki zaleca się stosować powyżej 12. r.ż..[2][4]
Kwas azelainowy może być łączony z terapią hormonalną stosowaną w leczeniu trądziku a także w niektórych przypadkach z doustnymi tetracyklinami.[5]
Kwas azelainowy jest skuteczny w leczeniu grudek i krost w przebiegu trądziku różowatego i wykazuje w tym schorzeniu efektywność zbliżoną do metronidazolu, przez co obok metronidazolu znajduje się w grupie leków pierwszego rzutu w miejscowym leczeniu postaci grudkowo-krostkowej trądziku różowatego.[6]
Piśmiennictwo
- Graber, E., (2022). Acne vulgaris: Overview of management. UpToDate. Aktualizacja 2.05.2022⬏
- Zaenglein, A. L., Pathy, A. L., Schlosser, B. J., Alikhan, A., Baldwin, H. E., Berson, D. S., … & Bhushan, R. (2016). Guidelines of care for the management of acne vulgaris. Journal of the American Academy of Dermatology, 74(5), 945-973.⬏⬏
- Nast, A., Dréno, B., Bettoli, V., Bukvic Mokos, Z., Degitz, K., Dressler, C., … & Gollnick, H. (2016). European evidence‐based (S3) guideline for the treatment of acne–update 2016–short version. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 30(8), 1261-1268.⬏
- Schaefer, C., Peters, P. W. J., Miller, R. K. (2014). Drugs During Pregnancy and Lactation. Treatment Options and Risk Assessment. Third edition. Academic Press.⬏
- Worret, W. I., & Fluhr, J. W. (2006). Acne therapy with topical benzoyl peroxide, antibiotics and azelaic acid. Journal der Deutschen Dermatologischen Gesellschaft, 4(4), 293-300.⬏
- Maier, L., (2021). Management of Rosacea. UpToDate. Aktualizacja: 05.01.2021⬏
Przyznam, że często wahałam się, który preparat polecić – przydatne opracowanie!