Pytanie
Jak odróżnić w aptece pacjenta borykającego się z trądzikiem różowatym od tego z trądzikiem pospolitym (trądzikiem młodzieńczym)?
Krótka odpowiedź
Trądzik pospolity najczęściej bywa mylony z odmianą grudkowo-krostkową trądziku różowatego, gdyż zmiany zapalne w przebiegu obu tych schorzeń są identyczne. Obie jednostki chorobowe można odróżnić jedynie poprzez obecność zaskórników w przypadku trądziku młodzieńczego i lokalizację zmian w centralnej części twarzy w przypadku trądziku różowatego. U niektórych pacjentów obie jednostki chorobowe mogą występować równocześnie. Trądzik pospolity u dorosłych występuje często w przypadku chorób przebiegających z hiperandrogenizmem, np. w przebiegu zespołu policystycznych jajników.[1] Najważniejsze różnice pomiędzy trądzikiem różowatym i pospolitym zebrano w poniższej tabeli.
| Cecha różnicująca | Trądzik pospolity | Trądzik różowaty |
|---|---|---|
| Wiek pacjenta | najczęściej pacjent w okresie dojrzewania lub młody dorosły | pacjent dorosły, zazwyczaj > 30. r.ż. |
| Lokalizacja zmian | twarz, ramiona, plecy | centralna część twarzy |
| Objawy naczynioruchowe | nie występują | występują |
| Obecność zaskórników | występują | nie występują |
| Objawy w obrębie oczu | nie występują | mogą występować |
| Inne schorzenia/objawy | powiązany z hiperandrogenizmem (np. w przebiegu PCOS) | skóra wrażliwa |
Różnice w wyglądzie obu jednostek chorobowych przedstawiono na Ryc. 1 i 2.
W leczeniu trądziku pospolitego wykorzystuje się preparaty miejscowe z nadtlenkiem benzoilu, kwasem azelainowym, kwasem salicylowym oraz doustnie lub miejscowo stosowane antybiotyki (m.in. klindamycyna, erytromycyna, minocyklina czy doksycyklina) i retinoidy.
W leczeniu trądziku różowatego wykorzystuje się metronidazol i kwas azelainowy stosowane miejscowo. Z kolei zastosowanie w trądziku różowatym antybiotyków z grupy tetracyklin (głównie doksycykliny i minocykliny) oparte jest na działaniu innym niż przeciwbakteryjne jak w przypadku trądziku młodzieńczego. Tetracykliny poza działaniem antybiotycznym ograniczają rozwój stanu zapalnego, wpływają na proliferację komórek, ich apoptozę oraz na angiogenezę.[2]
Czytaj też: Kiedy polecać na trądzik nadtlenek benzoilu, a kiedy kwas azelainowy? – Wyjaśniamy!
Wyjaśnienie
Trądzik różowaty jest definiowany jako powszechne, przewlekłe schorzenie mogące obejmować skórę oraz okolice oczu. Objawy skórne zlokalizowane są najczęściej w centralnej części twarzy i objawiają się zaczerwienieniem, występowaniem grudek i krostek, a na dalszym etapie może pojawić się także przerost nosa. Postać oczna może się objawiać pojawieniem teleangiektazji w obrębie brzegu powieki, a także podrażnieniem oczu.
Trądzik różowaty pojawia się zazwyczaj po 30. roku życia i może dotyczyć 5% populacji dorosłych. Częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Przyczyny rozwoju trądziku różowatego nie są do końca znane, ale obejmują nieprawidłowe reakcje immunologiczne, reakcje zapalne na drobnoustroje skórne, dysfunkcję naczyń krwionośnych czy nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV. Czynnikami które powodują zaostrzenie objawów są: zmiany temperatury otoczenia, ekspozycja na słońce, ciepłe i ostre potrawy, alkohol, aktywność fizyczna, niektóre leki czy silne emocje.[1]
Trądzik pospolity jest z kolei częstym schorzeniem skóry charakteryzującym się przewlekłym i nawracającym rozwojem grudek, krost i guzków na twarzy, szyi, tułowiu. Jego patogeneza obejmuje wiele czynników, które powodują powstawanie stanu zapalnego i zaskórników. Głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za jego rozwój są zaburzenia złuszczania naskórka, które w połączeniu ze zwiększoną produkcją łoju powodują zaczopowanie ujścia mieszków włosowych i rozwój stanu zapalnego.
Trądzik pospolity najczęściej pojawia się u nastolatków i młodych dorosłych, ale może dotyczyć również innych grup pacjentów. U nastolatków pojawia się z częstotliwością od 35 do nawet 90%. U dorosłych trądzik pospolity może być indukowany hiperandrogenizmem, gdyż androgeny wywołują nadprodukcję sebum. Częstym jego powikłaniem jest powstawanie blizn i przebarwień.[3]
Piśmiennictwo
- Maier, L., Helfrich, Y., (2022). Rosacea: Pathogenesis, clinical features, and diagnosis. UpToDate. Aktualizacja: 17.03.2022⬏⬏
- Korting, H. C., & Schöllmann, C. (2009). Tetracycline Actions Relevant to Rosacea Treatment. Skin Pharmacology and Physiology, 22(6), 287–294. doi:10.1159/000235550⬏
- Thiboutot, D., Zaenglein, A., (2022). Pathogenesis, clinical manifestations, and diagnosis ofacne vulgaris. UpToDate. Aktualizacja: 29.03.2022⬏
