Odciski to zmiany skórne powstające na skutek nadmiernego rozrostu naskórka w postaci spłaszczonych komórek rogowych, tzw. jądra odcisku. To reakcja obronna skóry powstająca przez uciskanie lub tarcie.
Czasem są mylone z kurzajkami, których przyczyna powstania jest odmienna – brodawki są wywoływane zakażeniem wirusem brodawczaka. (Patrz: “Przegląd preparatów na kurzajki dostępnych bez recepty”.)
Bardzo podobne do odcisków mogą być także modzele, które również są zgrubieniami skóry powstałymi wskutek nacisku, jednak nie mają one tak zlokalizowanej formy jak odciski i zajmują zazwyczaj większy obszar. Modzele w przeciwieństwie do odcisków nie zawierają rdzenia.
| Modzel (callus) | Nagniotek (corn) | |
|---|---|---|
| Miejsce powstawania | strona dłoniowa rąk i podeszw stóp | styczne powierzchnie palców, stawy palców stóp, pięty, łuk stopy |
| Wygląd | duże, płaskie, żółtawe, nieostra granica między zdrową, a zmienioną skórą | drobne, twarde (posiadają rogowy czop), zwykle w kształcie stożka |
Większość zmian ustępuje samoistnie po usunięciu czynnika drażniącego skórę. Szczególną uwagę należy zwrócić gdy zmiana jest bardzo bolesna lub gdy pacjent cierpi na cukrzycę. Pacjenci z tej grupy nie powinni podejmować leczenia bez konsultacji lekarskiej, gdyż skutkować to może powstaniem trudnych do zagojenia ran.
Zalecenia niefarmakologiczne
Pierwszym krokiem, jaki pacjent powinien podjąć, aby pozbyć się odcisku, jest usunięcie przyczyny jego powstawania. Zamiana butów na wygodniejsze, posiadające odpowiedni rozmiar zapobiegnie dalszemu drażnieniu skóry stóp. Jeżeli odciski pojawiają się u pacjenta w wyniku nieprawidłowości w budowie stopy, możesz również polecić specjalne wkładki do butów, poduszki lub kliny międzypalcowe, które zniwelują odcisk.
Aby zminimalizować ryzyko powstawania nowych odcisków, należy regularnie nawilżać skórę za pomocą lotionów i kremów zawierających składniki takie jak kwasy AHA, kwas salicylowy, mocznik lub mleczan amonu. Te składniki pozwolą na stopniowe zmiękczenie nagniotków i modzeli. W przypadku bolesnych zmian można zastosować zimny okład – pomoże to zredukować nie tylko ból, ale również obrzęk i zaczerwienienie
Możesz także wręczyć pacjentowi odpowiednią ulotkę edukacyjną. (Patrz: “Jak leczyć odciski? [Ulotka dla pacjenta]”.)
Leczenie odcisków
W aptece polecić możemy plastry różnych producentów zawierające kwas salicylowy o działaniu złuszczającym lub hydrokoloid zmiękczający i chroniący zmianę oraz maści i płyny do pędzlowania. Przykłady preparatów zebrano w tabeli.
| Nazwa | Zawartość | Uwagi |
|---|---|---|
| Salvequick Corn, plastry na odciski | kwas salicylowy | Plaster należy zmieniać codziennie. Posiada on wgłębienie zmniejszające kontakt zmiany z butami. Dostępne w różnych rozmiarach i kształtach. |
| Salvequick, plastry na pęcherze i otarcia | żel hydrokoloidowy (CMC) | Plastry tworzą ochronę przed naciskiem i otarciem. Przyspieszają gojenie i mogą być również stosowane profilaktycznie. Dostępne w różnych rozmiarach i kształtach. |
| Plastry Compeed, na odciski między palcami, | żel hydrokoloidowy (CMC) | Zapewnianą ciągłe nawilżenie skóry. Mają specjalny kształt umożliwiający aplikację między palcami. |
| Maść na odciski | kwas salicylowy, kwas mlekowy | Do stosowania po wymoczeniu i osuszeniu zmiany. Lek stosuje się do 7 dni dwa razy dziennie, a w trakcie jego stosowania nie wolno wycinać odcisków. |
| ABE Płyn na odciski | kwas mlekowy, kwas salicylowy | Preparat posiada żrące właściwości. Należy nakładać go punktowo tak, aby nie dostał się na zdrową skórę. Nakładać dwa razy dziennie. Leczenie twa około tygodnia. |
Lekarz może również zalecić pacjentowi stosowanie płynu na odciski wykonanego w aptece. Przykładowy przepis:[1]
Rp.
Acidi salicylici
Acidi lactici aa 2,0
Collodii ad 10,0
M.f. solutio
Nie proponuj stosowania preparatów z kwasem salicylowym pacjentom, u których występują:
- cukrzyca,
- neuropatia,
- zaburzenia krążenia,
- nadwrażliwość na salicylany,
- podrażnienie lub stany zapalne skóry w okolicy odcisku.[2][3][4]
Piśmiennictwo:
