Synonimy: kelp

Algi brunatne to nazwa używana dla dwóch gatunków glonów: Fucus vesiculosus L. (morszczyn pęcherzykowaty) i Ascophyllum nodosum L. (workoliść członowaty). Surowcem jest połamana plecha wodorostów, która stosowana jest w suplementach jako źródło jodu.

Działanie i zastosowanie alg brunatnych

Ze względu na wysoką zawartość jodu algi brunatne stosowane są w przypadku jego niedoboru. Teoretycznie mogą mieć też zastosowanie w leczeniu niedoczynności tarczycy, co jest kontrowersyjne ze względu na brak dostatecznej kontroli przyjmowanej dawki jodu. Mogą być też źródłem witaminy B₁₂, kwasów omega 3 i 6 oraz błonnika. Oba gatunki bogate są w polisacharydy, takie jak fukonidinian, mannitol, alginiany, które uważane są za immunostymulanty. Dzięki dużej zawartość polisacharydów surowiec jest bogaty w śluz i może mieć działanie przeczyszczające i hamujące łaknienie. Brakuje wystrarczających dowodów z badań klinicznych, które jednoznacznie potwierdziłyby skuteczność alg brunatnych w terapii niedoboru jodu oraz poprawie glikemii i stanu zębów.

Niewystarczające lub brak dowodów na skuteczność alg brunatnych

Niestety brakuje wiarygodnych badań, które potwierdziłyby skuteczność kelpu w następujących wskazaniach:

• Niedobór jodu – nawet oczywiste wskazanie dotyczące leczenia niedoborów jodu nie zostało jednoznacznie potwierdzone. Badanie przeprowadzone z udziałem kobiet cierpiących na niedobór jodu wykazało, że przyjmowanie określonej marki kapsułek zawierających Ascophyllum nodosum w ilości 500 mg dziennie przez 14 dni zwiększa prawie trzykrotnie wydalanie jodu z moczem i poziom hormonu tyreotropowego o 36% w porównaniu z jego wartością wyjściową, lecz wiarygodność tych ustaleń jest ograniczona brakiem grupy kontrolnej.^[1]
• Wpływ na glikemię – w modelach zwierzęcych połączenie Ascophyllum nodosum i Fucus vesiculosus L. wydłużało wchłanianie glukozy i opóźniało trawienie.^[2] W niewielkim badaniu klinicznym z udziałem pacjentów z dysglikemią i stanem przedcukrzycowym ustalono, że przyjmowanie złożonego preparatu zawierającego polifenole ekstrahowane z morszczyna i workoliścia oraz pikolinian chromu trzy razy dziennie przez 6 miesięcy zmniejsza stężenie glukozy we krwi na czczo i po posiłku oraz poziom HbA_1c.^[3] Nie jest jasne, czy te działania są spowodowane przez ekstrakt alg brunatnych, inne składniki czy ich połączenie.
• Wpływ na zęby – istnieją doniesienia o zmniejszeniu złogów na zębach u osób na diecie zawierającej Ascophyllum nodosum W badaniu klinicznym z randomizacją wykazano, że przyjmowanie określonej marki kapsułek zawierających 500 mg Ascophyllum nodosum L. codziennie przez 6 miesięcy powoduje zmniejszenie gromadzenia się kamienia naddziąsłowego o 52%, ale nie wpływa na złagodzenie zapalenia dziąseł w porównaniu z placebo. Gromadzenie się płytki nazębnej zmniejszyło się o 19% u mężczyzn, ale nie zmniejszyło się u kobiet w porównaniu z kontrolą.^[4] Mechanizm działania nie jest jasny. Przypuszcza się, że niektóre składniki mogą zapobiegać wzrostowi kryształów kamienia nazębnego lub powodować ich rozpad.

Badanie dotyczące działania immunostymulującego, przeciwzapalnego i przeciwdrobnoustrojowego mają obiecujące wyniki in vitro, jednak nie zostały klinicznie potwierdzone.

Wpływ kelpu na masę ciała również nie został potwierdzony. Teoretyczny mechanizm działania miałby pośrednio polegać na zmniejszeniu glikemii oraz powodowaniu uczucia sytości ze względu na obecność polisacharydów. Dzięki dużej zawartości jodu teoretyczne działanie tyreotropowe miałoby przyspieszyć metabolizm tłuszczów, co także nie znalazło klinicznego potwierdzenia.

Bezpieczeństwo stosowania alg brunatnych

Surowiec może zawierać metale ciężkie, co powinno być kontrolowane przez producentów preparatów. Ze względu na dużą zawartość jodu osoby cierpiące na choroby tarczycy powinny kontrolować poziom hormonów tarczycy podczas przyjmowania suplementów zawierających algi brunatne.

Algi brunatne w ciąży i podczas laktacji

Ze względu na zawartość jodu oraz potencjalną obecność metali ciężkich stosowanie alg brunatnych w okresie ciąży i laktacji nie jest zalecane.

Interakcje alg brunatnych

Badania in vitro wskazują, że fukoidan, będący składnikiem alg, wpływa na aktywność niektórych izoform cytochromu P450. Preparaty z algami brunatnymi należy ostrożnie stosować z substratami tych enzymów, np. NLPZ, warfaryną, kodeiną, metoprololem, tramadolem, alprazolamem, amlodypiną, ponieważ mogą one nasilać ich działania niepożądane. Istnieje przypadek wystąpienia nadczynności tarczycy u pacjenta przyjmującego Fucus vesiculosus L. i lit, dlatego w przypadku jednoczesnego ich stosowania należy monitorować poziom hormonów tarczycy.^[5]

Preparaty dostępne na rynku zawierające algi brunatne

Wybrane suplementy diety dostępne na rynku zawierające algi brunatne zostały przedstawione w tabeli poniżej:

Wybrane suplementy zawierające algi brunatne:

Piśmiennictwo

1. Combet, E., Ma, Z. F., Cousins, F., Thompson, B., Lean, M. E. (2014). Low-level seaweed supplementation improves iodine status in iodine-insufficient women. The British journal of nutrition, 112(5), 753–761. https://doi.org/10.1017/S0007114514001573⬏
2. Gabbia, D., Dall’Acqua, S., Di Gangi, I. M., Bogialli, S., Caputi, V., Albertoni, L., Marsilio, I., Paccagnella, N., Carrara, M., Giron, M. C., De Martin, S. (2017). The Phytocomplex from Fucus vesiculosus and Ascophyllum nodosum Controls Postprandial Plasma Glucose Levels: An In Vitro and In Vivo Study in a Mouse Model of NASH. Marine drugs, 15(2), 41. https://doi.org/10.3390/md15020041⬏
3. Derosa, G., Cicero, A., D’Angelo, A., Maffioli, P. (2019). Ascophyllum nodosum and Fucus vesiculosus on glycemic status and on endothelial damage markers in dysglicemic patients. Phytotherapy research : PTR, 33(3), 791–797. https://doi.org/10.1002/ptr.6272⬏
4. van Dijken, J. W., Koistinen, S., Ramberg, P. (2015). A randomized controlled clinical study of the effect of daily intake of Ascophyllum nodosum alga on calculus, plaque, and gingivitis. Clinical oral investigations, 19(6), 1507–1518. https://doi.org/10.1007/s00784-014-1383-2⬏
5. Natural Medicines. (2020b). Fucus Vesiculosus. Aktualizacja: 16.09.2020.⬏