fbpx

Arcydzięgiel litwor – Archangelica officinalis Hoffm.

Autor:
Publikacja: 13/03/2022
Arcydzięgiel litwor
Arcydzięgiel litwor (Archangelica officinalis) może być stosowany w leczeniu wspomagającym braku łaknienia, niestrawności. Korzeń arcydzięgla jest używany w medycynie ludowej do leczenia zaburzeń trawienia, zaburzeń perystaltyki jelit, stanów nerwowych, niepokoju, trudności z zasypianiem, bóli reumatycznych i nerwobóli. Brakuje wiarygodnych badań klinicznych, potwierdzających skuteczność.

Spis treści

Treść tylko dla farmaceutów i techników farmaceutycznych.

Stara legenda głosi, że gdy w średniowiecznej Europie nasilała się epidemia dżumy, na Ziemię zstąpił archanioł Gabriel i wskazał arcydzięgiel jako skuteczny środek przeciwko tej zarazie. Panował wówczas pogląd, że żucie korzenia arcydzięgla przyczynia się do unicestwienia choroby. Roślina ta do dziś nazywana jest „anielskim zielem”, a jej łacińska nazwa „Archangelica” pochodzi właśnie od archanioła. Olejek z arcydzięgla stosowany jest w kosmetologii jako surowiec zapachowy oraz nawilżający skórę. Ziele arcydzięgla wykorzystuje się natomiast jako środek stymulujący wydzielanie soków trawiennych oraz przeciwwzdęciowy, a także w leczeniu chorób reumatycznych (również do kąpieli) i różnych problemów skórnych.

 Surowce

Korzeń arcydzięgla – Angelicae archangelicae radix

Skład chemiczny

Arcydzięgiel jest surowcem olejkowym – zawiera olejek eteryczny (którego składnikami są β-felandren i α-pinen) oraz kwasy (hydroksypentadekanowy, metylomasłowy i inne). Do innych substancji o znaczeniu farmakologicznym zaliczyć można kumaryny (angelicynę, umbeliferon), garbniki i flawonoidy (pochodne naryngeniny – archangelon).[1]

Działanie

Korzeń arcydzięgla wykazuje działanie:[1]

  • uspokajające (zaobserwowane w badaniach na szczurach, którym podawano ekstrakty z owoców arcydzięgla),
  • przeciwdrgawkowe (w badaniach in vitro zauważono, że hamuje degradację kwasu gamma-aminomasłowego, a w badaniach na szczurach zaobserwowano hamowanie drgawek),
  • hepatoprotekcyjne (wykazane m. in. w badaniach na myszach pojonych etanolem).

Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych

Brakuje wiarygodnych badań klinicznych, potwierdzających skuteczność korzenia arcydzięgla w jakimkolwiek wskazaniu. W jednym małym badaniu klinicznym wykazano, że poprawia samopoczucie u osób z demencją, za co może odpowiadać działanie hamujące acetylocholinoesterazę.[2] W analizie podgrup jednego badania klinicznego zaobserwowano pewną skuteczność surowca w leczeniu moczenia nocnego.[3]

Tradycyjne zastosowanie

Korzeń arcydzięgla może być stosowany w leczeniu wspomagającym dolegliwości, takich jak:[4]

  • brak łaknienia,
  • niestrawność objawiająca się wzdęciami i uczuciem pełności.

Zastosowanie w medycynie ludowej

Korzeń arcydzięgla jest używany w medycynie ludowej do leczenia zaburzeń trawienia (spowodowanych zbyt małym wydzielaniem soku żołądkowego, żółci i soku trzustkowego – zwiększa sekrecję soku żołądkowego, co usprawnia procesy trawienne), zaburzeń perystaltyki jelit (w stanach skurczowych jelit i w nieregularnym wypróżnianiu), stanów nerwowych, niepokoju, trudności z zasypianiem, bóli reumatycznych i nerwobóli (olejek – zewnętrznie do nacierania).

Interakcje

Teoretycznie furanokumaryny obecne w arcydzięglu mogą nasilać działanie leków przeciwzakrzepowych, ale w praktyce nie są znane takie przypadki.

Bezpieczeństwo stosowania arcydzięgla

Ze względu na zawartość furanokumaryn, stosowanie arcydzięgla może wiązać się z nadwrażliwością na promieniowanie słoneczne.[1] Furanokumaryny teoretycznie zwiększają wrażliwość skóry, jednak warto zwrócić uwagę, że ich zawartość w surowcu jest na tyle mała, że nie należy spodziewać się, że efekt ten będzie istotny klinicznie.

Ze względu na niepotwierdzone bezpieczeństwo, należy unikać stosowania arcydzięgla u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Jest rośliną pobudzająca krążenie w macicy i tym samym wywołującą menstruację.[1]

Praktyczne wskazówki dla pacjentów

Arcydzięgiel to surowiec roślinny stosowany w schorzeniach przewodu pokarmowego, w problemach z trawieniem i przy nieregularnym wypróżnianiu. Może być przyjmowany jako napar lub w postaci różnych leków złożonych. Napar z arcydzięgla sporządza się przez zalanie szklanką wrzątku połowy płaskiej łyżeczki rozdrobnionego korzenia. W przypadku braku łaknienia należy pić go 3 x dziennie przed jedzeniem albo po posiłku w niestrawności ze wzdęciami i uczuciem pełności.

Przykładowe preparaty

Korzeń arcydzięgla dostępny jest jako zioła sypkie:

  • Korzeń arcydzięgla (FLOS/Herbapol/Kawon) – zioła do zaparzania (w leczeniu niestrawności).

Pozostałe produkty lecznicze to leki złożone, takie jak:

  • Iberogast – płyn doustny (w leczeniu niestrawności i IBS),
  • Krople uspokajające (Hasco) – krople doustne (w stanach nadpobudliwości nerwowej i zaburzeniach snu),
  • Nervosol – płyn doustny (w stanach nadpobudliwości nerwowej i zaburzeniach snu),
  • Nervosol K – płyn doustny (w łagodnych stanach napięcia nerwowego),
  • Melis-Tonic – płyn doustny (w stanach napięcia nerwowego),
  • Melisal forte – syrop (w łagodnych stanach napięcia nerwowego),
  • Melisana Klosterfrau – płyn doustny i na skórę (w stanach złego samopoczucia o podłożu psychosomatycznym, na skórę w bólach powysiłkowych i nerwobólach).

Piśmiennictwo

  1. DerMarderosian A, Beutler JA [red]: The Review of Natural Products. Facts & Comparisons, 2014.
  2. Kimura T, Hayashida H, Murata M, Takamatsu J: Effect of ferulic acid and Angelica archangelica extract on behavioral and psychological symptoms of dementia in frontotemporal lobar degeneration and dementia with Lewy bodies. Geriatr Gerontol Int, 2011.
  3. Sigurdsson S, Geirsson G, Gudmundsdottir H, Egilsdottir PB, Gudbjarnason S: A parallel, randomized, double-blind, placebo-controlled study to investigate the effect of SagaPro on nocturia in men. Scand J Urol, 2013.
  4. ChPL Korzeń arcydzięgla
Subskrybuj
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
FB
Twitter/X
LinkedIn
WhatsApp
Email
Wydrukuj

Zobacz też

Redakcja portalu
0
Wyraź swoje zdanie i dodaj komentarz :)x

Zaloguj się