Pytanie czytelnika
Czy zaleca się stosowanie antyseptyku na kikut pępowinowy?
Krótka odpowiedź
Nie zaleca się stosowania antyseptyku na kikut pępowinowy u zdrowych noworodków urodzonych o czasie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy noworodek jest narażony na zakażenie bakteryjne np. podczas dłuższego pobytu w szpitalu lub złych warunków higienicznych w domu.
Wyjaśnienie
Obecnie WHO rekomenduje metodę suchej pielęgnacji kikuta pępowinowego. Metoda ta polega na myciu wodą z mydłem kikuta i jego okolic, a następnie na dokładnym osuszaniu.[1] W badaniu z randomizacją z 2016 r. wykazano, że takie postępowanie ma porównywalną skuteczność w zapobieganiu zapaleniu pępka z pielęgnacją przy użyciu antyseptyku. Dodatkowym atutem suchej pielęgnacji kikuta pępowiny jest niski koszt.[2]
W przeglądzie systematycznym z metaanalizą porównującym suchą pielęgnację kikuta z pielęgnacją 70% alkoholem etylowym wykazano, że alkohol etylowy powoduje zaczerwienienia i oparzenia skóry oraz wydłuża czas odpadnięcia kikuta. Alkohol etylowy nie jest zatem rekomendowany w pielęgnacji kikuta pępowinowego.[3] Spośród antyseptyków w Polsce zaleca się 0,1% oktenidynę w połączeniu z 2% fenoksyetanolem (Octenisept ) raz na dobę. Mimo że pielęgnacja kikuta pępowinowego jest wskazaniem leku Octenisept to nie jest on rekomendowany w rutynowej pielęgnacji.[4] Zgodnie z wytycznymi WHO w krajach z wysokim wskaźnikiem śmiertelności noworodków rekomendowany jest 7,1% wodny roztwór chlorheksydyny (niedostępny w Polsce).
Zobacz też: Oktenidyna z fenoksyetanolem – Ścieżka rekomendacji
Piśmiennictwo
- WHO Recommendations on Postnatal Care of the Mother and Newborn. Geneva: World Health Organization; 2013 Oct. Executive summary. pełny tekst ⬏
- Gras-Le Guen, C., Caille, A., Launay, E., Boscher, C., Godon, N., Savagner, C., Descombes, E., Gremmo-Feger, G., Pladys, P., Saillant, D., Legrand, A., Caillon, J., Barbarot, S., Roze, J. C., & Giraudeau, B. (2017). Dry Care Versus Antiseptics for Umbilical Cord Care: A Cluster Randomized Trial. Pediatrics, 139(1), e20161857. pełny tekst ⬏
- Al-Shehri H. (2019). The Use of Alcohol versus Dry Care for the Umbilical Cord in Newborns: A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized and Non-randomized Studies. Cureus, 11(7), e5103. pełny tekst ⬏
- Schuelke & Mayr GmbH. [2014]. ChPL Octenisept . pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl. [dostęp 22.06.2021].⬏
Również polskie wytyczne Nadzoru Krajowego w dziedzinie neonatologii nie zalecają rutynowego stosowania antyseptyków w pielęgnacji kikuta pępowinowego.
https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/wytyczne/50180,pielegnacja-kikuta-pepowiny-wytyczne-nadzoru-krajowego-wdziedzinie-neonatologii
Jednak mam wrażenie, że wśród wielu osób nadal pokutuje przeświadczenie, że Octenisept jest niezbędny do pielęgnacji kikuta pępowinowego u wszystkich noworodków 🙂