Pytanie
Na opakowaniach suplementów i środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego producenci zamieszczają tabele z wartościami RWS (referencyjne wartości spożycia) dla poszczególnych składników. Czym są referencyjne wartości spożycia i co my farmaceuci powinniśmy o nich wiedzieć, wydając suplementy diety i środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego? Na co powinniśmy zwrócić uwagę, aby poprawnie interpretować RWS? Czy odradzić pacjentowi zażywanie określonych preparatów w przypadku przekroczenia norm? Czym jest RWS i co musi wiedzieć o normach farmaceuta?
Krótka odpowiedź
RWS, czyli referencyjne wartości spożycia to wskaźnik, określający ile poszczególnych składników odżywczych, witamin i minerałów powinna spożyć przeciętna zdrowa osoba dorosła w ciągu dnia. Obejmuje zarówno makroskładniki (np. tłuszcze, cukry, sól), jak i mikroskładniki (witaminę C, żelazo czy wapń). Informacje o RWS muszą się znajdować na opakowaniach suplementów diety i środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego i są wyrażone procentowo. Procent RWS informuje nas ile procent składników odżywczych, mineralnych oraz witamin, które zawiera dany preparat, przyjmiemy po spożyciu dziennej porcji w odniesieniu do zalecanej dziennej wartości spożycia. Musimy ją umieć interpretować, aby znać normy i móc doradzić pacjentowi dany preparat w zależności od jego potrzeb.
Wyjaśnienie
Referencyjne wartości spożycia są uregulowane przez rozporządzenie nr 1169/2011 z 2011 r. i zawierają zalecane dzienne ilości do spożycia składników odżywczych (węglowodany, tłuszcze, cukry, sól, białko, kwasy tłuszczowe nasycone), witamin i składników mineralnych dla przeciętnej zdrowej osoby dorosłej. W rozporządzeniu ujęty jest spis witamin i składników mineralnych, które mogą być zawarte w środkach spożywczych wraz z RWS, widoczne na poniższej tabeli.

Przy czym za znaczącą uznaje się ilość danego składnika, która zawiera minimum 15% RWS w przeliczeniu na 100 g/100 ml lub na jedną porcję. Wówczas producent ma obowiązek zamieszczenia tego składnika wraz z informacją, jaki procent RWS stanowi. Wszystkie produkty spożywcze muszą zawierać informacje o RWS, więc informacje te znajdują się również na opakowaniach suplementów diety i środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego.[1] Informacje te są zawarte w tabeli na opakowaniu jako procent RWS. Procent RWS informuje nas ile procent składników odżywczych, mineralnych oraz witamin, które zawiera dany preparat przyjmiemy po spożyciu dziennej porcji w odniesieniu do zalecanej dziennej wartości spożycia.[2] Na podstawie tego wskaźnika możemy doradzić pacjentowi czy dany suplement może nam pomóc w niedoborach, czy jedynie im zapobiegać. RWS to praktyczne narzędzie, które pozwala farmaceucie wskazać pacjentowi, czy dany suplement diety zaspokoi jego zapotrzebowanie. Co więcej, wartość przekraczająca 100% RWS nie zawsze jest powodem do niepokoju – może być nawet korzystna w przypadku osób z niedoborami, kobiet w ciąży czy seniorów. Kluczem jest jednak znajomość indywidualnych potrzeb pacjenta oraz umiejętność oceny, kiedy nadmiar może być równie groźny jak niedobór. Należy jednak pamiętać, że w przypadku suplementów jest to jedynie deklarowana zawartość. Suplementy diety stosujemy przy łagodnych niedoborach, które wynikają z diety ubogiej w składniki odżywcze. RWS przydaje się także w przypadku pacjentów, którzy przyjmują kilka suplementów jednocześnie. Powinniśmy wówczas zweryfikować, czy łączna ilość składników nie przekracza zalecanych dziennych wartości – szczególnie u osób, które nie mają stwierdzonych niedoborów, a jedynie chcą wspomóc swój organizm. Również RWS jest pomocne przy porównywaniu suplementów, aby ocenić, który z nich lepiej pokrywa dzienne zapotrzebowanie na dany składnik i dobrać pacjentowi odpowiedni preparat.
W rozporządzeniu są również ujęte RWS dla wartości energetycznej i wybranych składników odżywczych innych niż witaminy i składniki mineralne dla osób dorosłych, tj. wartość energetyczna, tłuszcze, kwasy tłuszczowe nasycone, węglowodany, cukry, białko, sól. Te informacje również pomagają nam przy pacjentach ze schorzeniami, które wymagają dostosowania diety i pilnowania dostarczania poszczególnych składników (np. diabetycy, pacjenci z otyłością).
Czytaj też: RDA, RDI i UL — czym się różnią wskazane oznaczenia określone na opakowaniach suplementów? – Wyjaśniamy!
Piśmiennictwo
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25.10.2011. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32011R1169&qid=1737145005936 ⬏
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9.10.2007. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20071961425 ⬏