Pytanie
RDA, RDI i UL to skrótowce umieszczane na opakowaniach suplementów diety. Czym tak właściwie są? Jakie są między nimi różnice? Jak tę wiedzę wykorzystać w praktyce?
Krótka odpowiedź
RDA, RDI i UL to pojęcia odnoszące się do zalecanych ilości spożycia energii i składników odżywczych, które zaspokoją potrzeby żywieniowe praktycznie wszystkich zdrowych osób w danej populacji. Przyjmowanie składników odżywczych w określonej przez wytyczne ilości ma zapobiegać chorobom wynikającym z niedoboru energii i składników odżywczych, a także szkodliwym skutkom ich nadmiernej podaży.
Co oznaczają wymienione skrótowce?
- RDA (ang. recommended dietary allowance) – zalecane dzienne spożycie, oznacza średni poziom dziennego spożycia, który pokrywa zapotrzebowanie na składniki odżywcze niemal wszystkich (97-98%) zdrowych osób w danej grupie, np. w Polsce dla kobiety w wieku 31-40 lat RDA = 75 mg witaminy C/osobę/dobę.[1][2] Termin stosowany w Polsce i innych krajach UE,[3] USA i Kanadzie.[4]
- RDI (ang. reference daily intake) – referencyjne dzienne spożycie, W USA norma RDI to wartość zalecanego dziennego spożycia, oparta na RDA – wartość jest liczbowo identyczna z najwyższą wartością RDA dla dowolnej grupy. RDI jest uproszczoną wersją RDA, zostało opracowane na potrzeby etykietowania żywności i jest umieszczane na suplementach diety z wartościami uśrednionymi dla całej populacji.[5] W Australii i Nowej Zelandii RDI oznacza to samo co RDA w krajach europejskich.[4]
- UL (ang. tolerable upper intake level) – górny tolerowany poziom spożycia wyznaczony dla poszczególnych składników odżywczych, np. 2500 mg wapnia na dobę dla osoby dorosłej, kobiet w ciąży i karmiących.[1] Przekroczenie poziomu spożycia danego składnika odżywczego ponad UL może skutkować wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych (np. powstawanie kamieni nerkowych wywołane nadmierną podażą wit. C).[6]
Przeanalizuj główne różnice między RDA, RDI i UL, zawarte w tabeli poniżej:
RDA | RDI (stosowane w USA i Kanadzie) | UL | |
---|---|---|---|
Norma żywieniowa | Tak | Tak | Nie – przyjmowanie składników odżywczych na maksymalnym bezpiecznym poziomie nie jest normą zalecanego spożycia |
Przeznaczenie | Zalecane spożycie dla zdrowych osób | Wartość referencyjna, uśredniona, na etykietach produktów | Wyznaczenie górnej granicy bezpiecznego spożycia |
Wielkość populacji | Uwzględnia określone grupy wiekowe, płeć i stany fizjologiczne (np. kobiety w ciąży, dzieci w wieku do 1. roku życia) | Uśredniona wartość dla całej populacji bez podziału na grupy demograficzne | Dotyczy całej populacji z uwzględnieniem osób szczególnie narażonych na ryzyko negatywnych skutków zdrowotnych |
Ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych po przekroczeniu zalecanej porcji | Niskie | Niskie | Wysokie |
Zastosowanie | Planowanie diety, ocena spożycia składników odżywczych w populacjach | Funkcja informacyjna stosowana na etykietach suplementów diety i żywności | Ocena ryzyka związanego z nadmiernym spożyciem danego składnika |
Wyjaśnienie
W codziennej praktyce aptecznej jako farmaceuta rzadko spotkasz się ze skrótem RDA – to pojęcie naukowe stosowane głównie w wytycznych i programach żywieniowych, służące do opracowywania diet i rekomendacji. Dwa kolejne skróty, tj. RDI i UL warto jednak znać, ponieważ pojawiają się na etykietach suplementów diety.
W Polsce zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. w sprawie składu i oznakowania suplementów diety producent ma obowiązek umieścić na opakowaniu informacje o zawartości witamin i składników mineralnych w procentach w stosunku do referencyjnych wartości spożycia (RWS).[7]
RWS to norma stworzona na potrzeby etykietowania żywności na podstawie norm żywieniowych opracowanych w krajach Unii Europejskiej, USA oraz FAO/WHO dla składników odżywczych, witamin i składników mineralnych dla osób dorosłych w celu pomocy konsumentom planowania codziennych jadłospisów.[1] W praktyce jest to europejski odpowiednik… amerykańskiego RDI, używanego na etykietach żywności i suplementów diety.
Przeanalizuj przykład:
Suplement diety Naturell FOLIAN – producent deklaruje, że suplement diety zawiera L-metylofolian wapnia, 400 µg kwasu foliowego (200%*) w 1 tabletce, która jest sugerowaną dzienną porcją spożycia. Oznaczenie wskazuje na ilość bezwzględną kwasu foliowego 400 µg, jak i wartość referencyjną, która pokrywa w 200% zapotrzebowanie przeciętnej, zdrowej osoby dorosłej bez względu na płeć. Czy zalecana porcja do spożycia w ciągu dnia pokryje zapotrzebowanie na kwas foliowy zdrowego mężczyzny w wieku 25 lat? Prawdopodobnie tak. Czy zapotrzebowanie na kwas foliowy kobiety w ciąży również zostanie pokryte? Zważywszy na zwiększone zapotrzebowanie na kwas foliowy kobiet w ciąży, prawdopodobnie nie.
RSW oraz RDI potraktuj jako wskazówkę i wartość uśrednioną zapotrzebowania na dany składnik dla przeciętnej, zdrowej osoby, nie jako wytyczną zapotrzebowania dla całej populacji
W treści rozporządzenia MZ (2007) doprecyzowano, iż poziom witamin i składników mineralnych obecnych w suplementach diety, w zalecanej przez producenta dziennej porcji spożywanego suplementu diety powinien uwzględniać m.in. górne bezpieczne poziomy spożycia witamin i składników mineralnych oraz zalecane spożycie witamin i składników mineralnych dla populacji. Deklarowane w oznakowaniu zawartości witamin i składników mineralnych oraz innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny podaje się w przeliczeniu na zalecaną przez producenta do spożycia dzienną porcję produktu (np. 1 tabletka dziennie).[8] Z treści rozporządzenia wynika, że w Polsce producent nie ma obowiązku umieszczania informacji o wartości UL, jedynie musi ją wziąć pod uwagę. Jednak umieszczanie UL na opakowaniu suplementów diety jest czasem praktykowane jako dodatkowa informacja dla pacjenta. Warto wyjaśnić pacjentowi, że nie powinien zażywać preparatu w ilości większej, niż wskazuje na to UL, gdyż z wysokim prawdopodobieństwem mogą wystąpić działania niepożądane.
Czytaj też: Czym się różni lek od suplementu diety? – Wyjaśniamy! Suplementy diety a badania naukowe – interaktywny wykres
Piśmiennictwo
- Jarosz, M., Rychlik, E., Jarosz, M., Stoś, K., Charzewska, J. (red.). (2020). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego — Państwowy Zakład Higieny.⬏⬏⬏
- National Health and Medical Research Council, Australian Government Department of Health and Ageing, New Zealand Ministry of Health. (2006). Nutrient Reference Values for Australia and New Zealand Including Recommended Dietary Intakes. Version 1.2. National Health and Medical Research Council.⬏
- Jarosz, M., Rychlik, E., Jarosz, M., Stoś, K., Charzewska, J. (red.). (2020). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego — Państwowy Zakład Higieny.⬏
- National Health and Medical Research Council, Australian Government Department of Health and Ageing, New Zealand Ministry of Health. (2006). Nutrient Reference Values for Australia and New Zealand Including Recommended Dietary Intakes. Version 1.2. National Health and Medical Research Council.⬏⬏
- I. Ways of expressing dietary recommendations. (2025). https://library.med.utah.edu/NetBiochem/nutrition/lect2/1_2.html ⬏
- Government of Canada. 2023. Dietary reference intakes tables: Overview. Aktualizacja: 18.12.2023. link ⬏
- dziennikustaw.gov.pl Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety. Do pobrania: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2023/pozycja/79 ⬏
- dziennikustaw.gov.pl Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety. https://dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2023/pozycja/79 ⬏