Gruczoł tarczowy pod wpływem tyreotropiny TSH (ang. thyroid-stimulating hormone) syntetyzowanej przez przysadkę, wytwarza i wydziela do krwiobiegu hormony regulujące procesy metaboliczne: tyroksynę (T4) i trójjodotyroninę (T3). Oba hormony zawierają w swojej budowie atomy jodu, dlatego jego odpowiednie stężenie jest niezbędne do prawidłowej pracy tarczycy. T4 po odjodowaniu przekształca się w T3 o dużo większej aktywności.

Tyroksyna i trójodotyronina pobudzają rozpad tłuszczów, wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego, zwiększają jej zużycie w komórkach i stymulują procesy utleniania. Regulują w ten sposób pracę serca, stan skóry, wzrost, produkcję ciepła, płodność i trawienie.^[1]

Czytaj też:

Selen – Pogadanki farmaceutyczne

Jak zrealizować recepty na Euthyrox? – Pytanie do redakcji

Nadczynność tarczycy: przyczyny, objawy, tyreostatyki

Co jest konieczne do właściwej pracy tarczycy?

Do prawidłowej pracy gruczołu niezbędne jest spożycie 150 µg jodu dziennie. Wprowadzenie jodowanej soli znacznie ograniczyło występowanie zaburzeń tarczycy wynikających z niedoboru tego pierwiastka, choć problem niedostatecznej podaży nadal istnieje.^[2] Polska należy do krajów o średnim ryzyku niedoboru jodu, a profilaktyka jodowa polega na obowiązkowym jodowaniu soli kuchennej (20–40 mg KI/1 kg) i mleka zastępczego dla noworodków (10 µg/100 ml mleka) oraz dodatkowej suplementacji kobiet w ciąży i karmiących piersią – 200 µg/dzień.

Te działania profilaktyczne doprowadziły do eliminacji woli endemicznych u dzieci szkolnych i zmniejszenia częstości wola u kobiet w ciąży z 80% do 19%. Ze względu na ostatnie rekomendacje WHO mówiące o konieczności zmniejszenia spożycia soli jako czynnika ryzyka nadciśnienia tętniczego i miażdżycy, wprowadzono dodatkowe nośniki jodu — mleko i wody mineralne.^[3]

Zaburzenia funkcjonowania tarczycy omówiono w osobnych opracowaniach:

• (Patrz: “Nadczynność tarczycy”.)
• (Patrz: “Niedoczynność tarczycy”.)

Piśmiennictwo

1. Rashmi Mullur, et al.: Thyroid Hormone Regulation of Metabolism, Physiological Reviews 2014 Apr; 94(2): 355–382. pełny tekst⬏
2. Taylor P. N., et al.: Global epidemiology of hyperthyroidism and hypothyroidism, Nature Reviews Endocrinology 14, pages 301–316, 2018. abstrakt⬏
3. Szybiński Z., Work of the Polish Council for Control of Iodine Deficiency Disorders, and the model of iodine prophylaxis in Poland. Polish Journal of Endocrinology, Volume 63; Number 2/2012 pełny tekst.pdf⬏