W czasach starożytnych kozieradka była stosowana przez Egipcjan jako afrodyzjak, a w połączeniu z miodem używano jej w leczeniu krzywicy, cukrzycy, niestrawności, reumatyzmu, anemii i zaparć. Jej właściwości obniżające poziom cukru zostały opisane we wczesnych greckich i rzymskich farmakopeach i była stosowana w leczeniu cukrzycy typu 2.^[1] W Stanach Zjednoczonych, począwszy od XIX wieku, kozieradkę zalecano do leczenia zaburzeń miesiączkowania i suchości pochwy u kobiet w okresie menopauzy.^[2]

Surowce

Nasienie kozieradki – Trigonellae foenugraeci semen

Skład chemiczny

Do głównych substancji aktywnych zawartych w kozieradce należą: śluzy, gorzkie saponiny sterydowe, flawonoidy, polisacharydy, alkaloidy (trigonelina), kumaryny (trigokumaryna), olejek eteryczny, aminokwasy oraz witaminy (A, C, D, B₁, B₂, B₃).^[3][4][5]

Działanie

Nasienie kozieradki wykazuje działanie:

• hipoglikemiczne,^[6][7][8][9]
• przeciwwrzodowe,^[10]
• obniżające poziom cholesterolu,
• stymulujące trawienie,^[11]
• wspomagające laktację,
• poprawiające apetyt,^[12]
• przeciwbakteryjne (Helicobacter pylori).^[13]

Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych

Badania kliniczne potwierdzają celowość stosowania kozieradki na takie schorzenia jak:

• Cukrzyca typu 2.^[14] Efekt hipoglikemiczny nasion kozieradki został udowodniony w wielu badaniach klinicznych. Za to działanie jest odpowiedzialny galaktomannan, który hamuje absorpcję glukozy w przewodzie pokarmowym, co wpływa na jej obecność we krwi. Kozieradka może nasilać wrażliwość tkanek na insulinę.^[15]

Zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny

Nasienie kozieradki może być stosowane w leczeniu takich dolegliwości jak:

• brak apetytu,^[16]
• stany zapalne skóry.^[12]

Czytaj też:

Dlaczego należy wymieniać igły w penie po każdym nakłuciu? [edukacja pacjenta]

Mniszek lekarski – Taraxacum officinale L.

Świąteczna promocja na kurs Cukrzyca, insulinooporność i otyłość na platformie farmaceuta.pro

Zastosowanie w medycynie ludowej

Kozieradka w medycynie ludowej jest także stosowana jako środek na takie schorzenia jak: podwyższony poziom lipidów (obniżające poziom cholesterolu właściwości kozieradki przypisuje się obecności błonnika i saponin sterydowych, które wchodzą w interakcję z solami kwasów żółciowych w przewodzie pokarmowym), niedobór mleka u matek karmiących oraz stany zapalne przewodu pokarmowego (polisacharydy i flawonoidy znajdujące się w nasionach kozieradki są odpowiedzialne za efekt ochronny na śluzówkę żołądka oraz zmniejszają wydzielanie kwasów żołądkowych).

Interakcje

Nasienie kozieradki może wchodzić w interakcje z takimi preparatami jak:

• leki hipoglikemiczne – możliwy efekt synergistyczny prowadzący do konieczności obniżenia dawki leków,
• preparaty żelaza – kozieradka hamuje absorpcję żelaza, zaleca się zastosowanie dwugodzinnego odstępu.

Bezpieczeństwo stosowania

Monografia EMA nie zaleca stosowania kozieradki w ciąży, w czasie laktacji i przez dzieci ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa. Kozieradki powinny unikać osoby z alergią na kozieradkę, jak również ciecierzycę, gdyż istnieje możliwość nadwrażliwości krzyżowej.^[2][17]

Praktyczne wskazówki dla pacjentów

Badania kliniczne potwierdziły właściwości hipoglikemiczne nasienia kozieradki i obniżające poziom lipidów.

W praktyce kozieradka jest używana do kontroli poziomu glukozy we krwi u pacjentów z cukrzycą typu 2, pomocniczo w obniżaniu poziomu cholesterolu, w niestrawności i jako środek stymulujący laktację.

Kozieradkę stosuje się również zewnętrznie, wykorzystując jej działanie przeciwzapalne. Ponadto jest stosowana zewnętrznie w formie wcierek na porost włosów.

Przykładowe preparaty

Leki zawierające kozieradkę pospolitą to:

• Nasienie kozieradki (FLOS) zioła (do stosowania wewnętrznie w postaci odwaru lub naparu w braku łaknienia i zewnętrznie w postaci kataplazmów w zapaleniu skóry).

Ponadto wyciąg z kozieradki jest składnikiem leków złożonych:

• Fitolizyna – pasta do sporządzania zawiesiny doustnej (do stosowania pomocniczo w stanach zapalnych, infekcjach i kamicy dróg moczowych oraz w profilaktyce kamicy nerkowej).

Zobacz też:

• Morwa biała – Morus alba L.
• Cynamonowiec cejloński (Cinnamomum verum L.)
• Gurmar (Gymnema sylvestre R. Br.)

Piśmiennictwo

1. Com Yeh GY et al.: Systematic review of herbs and dietary supplements for glycemic control in diabetes. Diabetes Care, 2003.⬏
2. Ulbricht CE, Basch EM: Natural standard herb and supplement reference. St Louis: Mosby, 2005.⬏⬏
3. Bin-Hafeez B et al.: Immunomodulatory effects of fenugreek (Trigonella foenum graecum L.) extract in mice. Int Immunopharmacol, 2003.⬏
4. Fisher C, Painter G: Materia medica for the southern hemisphere. Auckland: Fisher-Painter Publishers, 1996.⬏
5. Shang M, Cai S, Wang X: Analysis of amino acids in Trigonella foenum-graecum seeds. Zhong Yao Cai, 1998.⬏
6. Alarcon-Aguilara FJ et al.: Study of the anti-hyperglycemic effect of plants used as antidiabetics. J Ethnopharmacol, 1998.⬏
7. Eidi A, Eidi M, Sokhteh M: Effect of fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) seeds on serum parameters in normal and streptozotocin-induced diabetic rats. Nutr Res, 2007.⬏
8. Al Habori M et al.: In vitro effect of fenugreek extracts on intestinal sodium-dependent glucose uptake and hepatic glycogen phosphorylase A. Int J Exp Diabetes Res, 2001.⬏
9. Puri D, Prabhu KM, Murthy PS: Mechanism of action of a hypoglycemic principle isolated from fenugreek seeds. Indian J Physiol Pharmacol, 2002.⬏
10. Pandian RS, Anuradha CV, Viswanathan P: Gastroprotective effect of fenugreek seeds (Trigonella foenum-graecum) on experimental gastric ulcer in rats. J Ethnopharmacol, 2002.⬏
11. Platel K, Srinivasan K: Influence of dietary spices or their active principles on digestive enzymes of small intestinal mucosa in rats. Int J Food Sci Nutr, 1996.⬏
12. Blumenthal M, Goldberg A, Brinckmann J: Herbal medicine: expanded commission E monographs. Integrative Medicine Communications, 2000.⬏⬏
13. O’Mahony R et al.: Bactericidal and anti-adhesive properties of culinary and medicinal plants against Helicobacter pylori, World J Gastroenterol, 2005.⬏
14. Sharma RD et al.: Use of fenugreek seed powder in the management of non-insulin dependent diabetes mellitus. Nutr Res, 1996.⬏
15. Gupta A, Gupta R, Lal B: Effect of Trigonella foenum-graecum (fenugreek) seeds on glycaemic control and insulin resistance in type 2 diabetes mellitus: a double blind placebo controlled study. J Assoc Physicians India, 2001.⬏
16. EMA: Community herbal monograph on Trigonella foenum-graecum L., semen, 2010.⬏
17. Patil SP, Niphadkar PV, Bapat MM: Allergy to fenugreek (Trigonella foenum-graecum). Ann Allergy Asthma Immunol,1997.⬏