Liść mącznicy jest używany jako lek na infekcję dróg moczowych już od średniowiecza. Ze względu na intensywne pozyskiwanie dla celów leczniczych, populacja mącznicy znacząco się zmniejszyła. W tym momencie w Polsce jest to gatunek pod ścisłą ochroną.

Surowce

Liść mącznicy – Uvae ursi folium

Skład chemiczny

Głównymi składnikami czynnymi liścia mącznicy są glikozydy fenolowe (arbutyna). Produktem rozpadu arbutyny jest hydrochinon, który odpowiada za działanie dezynfekujące drogi moczowe. Występują także garbniki hydrolizujące i flawonoidy.^[1]

Działanie

Liść mącznicy wykazuje działanie:

• dezynfekujące drogi moczowe,^[2]
• przeciwbakteryjne (w badaniu na ludziach wykazano, że takie działanie ma zarówno arbutyna, jak i napar z liści mącznicy).^[2][3]

Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych

Liść mącznicy nie ma zastosowań, których skuteczność byłaby potwierdzona klinicznie.

Zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny

Liść mącznicy może być stosowany w leczeniu takich dolegliwości jak:

• Łagodne infekcje dolnych dróg moczowych.^[4]

Zastosowanie w medycynie ludowej

Liść mącznicy w medycynie ludowej stosuje się na takie schorzenia jak: łagodny rozrost prostaty, blizny, przebarwienia.

Interakcje

Nie są znane interakcje wyciągów z liści mącznicy lekarskiej z lekami.^[4]

Czytaj też:

Kolendra siewna – Coriandrum sativum L.

Mniszek lekarski – Taraxacum officinale L.

Kasztanowiec zwyczajny – Aesculus hippocastanum L.

Bezpieczeństwo stosowania

Po przyjęciu preparatów z mącznicy lekarskiej mogą wystąpić takie działania niepożądane jak:

• ból brzucha,
• wymioty,
• mdłości.^[4]

Według monografii EMA, z powodu braku dostępnych badań klinicznych, preparaty z liści mącznicy nie są zalecane kobietom w ciąży i karmiącym. Przeciwwskazaniem do stosowania są także choroby nerek.^[4]

Praktyczne wskazówki dla pacjentów

Preparaty z liści mącznicy nie powinny być stosowane równolegle z lekami zakwaszającymi mocz. Glikozydy fenolowe związane z kwasem siarkowym lub glukuronowym mogą hydrolizować do działających przeciwbakteryjnie aglikonów tylko w alkalicznym odczynie moczu
(pH moczu około 8).^[2]

Przykładowe preparaty

Na polskim rynku nie są dostępne preparaty pojedyncze mącznicy złożonej. Lek złożony, w skład którego wchodzi wyciąg płynny z liścia mącznicy, to:

• Urofort – płyn doustny (do stosowania w stanach zapalnych dróg moczowych jako preparat moczopędny).

Piśmiennictwo

1. DerMarderosian A, Beutler JA [red]: The Review of Natural Products. Facts & Comparisons, 2014.⬏
2. WHO: WHO monographs onmedicinal plants commonly used in the Newly Independent States (NIS), 2010.⬏⬏⬏
3. Frohne D: Untersuchungen zur Frage der harndesinfizierenden Wirkungen von Bärentraubenblatt-Extrakten. Planta Medica, 1970.⬏
4. EMA: European Union herbal monograph on Arctostaphylos uva-ursi (L.) Spreng., folium, 2017.⬏⬏⬏⬏