Ashwagandha (żeń-szeń indyjski) jest to roślina, która pierwotnie znalazła zastosowanie w medycynie ajuwederskiej, wykorzystywana jest jako adaptogen oraz wykazuje działanie antystresowe. Skuteczność kliniczna ekstraktu była tematem osobnego opracowania (Patrz: Ashwagandha (witania ospała, Withania somnifera L.)). Wykorzystywanym surowcem jest korzeń, który zawiera w swoim składzie laktony steroidowe (witanolidy, witaferyny) oraz saponiny steroidowe.[1] Część preparatów będących w obrocie aptecznym standaryzowana jest na zawartość witanolidów, są to na przykład: Naturell Ashwagandha, Magne-B6 Zmęczenie i stres i Allnutrition Ashwagandha Forte.
Dostępne formy i połączenia preparatów z ashwagandą
Dostępne na rynku preparaty zawierają różne postacie ashwagandhy. Są to na przykład:
- sproszkowany korzeń ashwagandhy
- ekstrakty z korzenia ashwagandhy w formie tabletek, kapsułek, kropli, płynów lub tabletek musujących
Preparaty z ashwagandhą dostępne są w połączeniu z magnezem i witaminą B6 (Magne-B6 Zmęczenie i stres), ekstraktem z magnolii (MultiBalans), ekstraktem z rożeńca górskiego, traganka chińskiego, żeńszenia syberyjskiego i z korzenia Maca (Olimp Stress Control), ekstraktem z bazylii azjatyckiej i z zielonej herbaty (ChillMe), wyciągiem z liścia melisy i szyszek chmielu oraz melatoniną (Olimp Forsen Forte z melatoniną), wyciągiem z liścia melisy, kwiatu lawendy, z rozmarynu i z ziela męczennicy cielistej (Floradix Spokój i Równowaga), ekstrakt z bakopy drobnolistnej (Aura Herbals Mój Spokój bez stresu + Ashwagandha), a także z witaminą C, wapniem, chlorkiem, manganem, potasem, sodem, jodem i koenzymem Q10 (Plusssz Elektrolity 100% Ashwagandha Complex).
Podobieństwa i różnice
Dostępne w obrocie aptecznym preparaty z ashwagandhą różnią się takimi cechami jak:
- Postać farmaceutyczna. Preparaty z witanią ospałą to tabletki, kapsułki, płyny, krople oraz tabletki musujące. Jeśli pacjent ma problemy z połykaniem, można mu zarekomendować preparat w formie płynu, kropli, tabletek musujących lub można wysypać zawartość kapsułek twardych. W badaniu randomizowanym można znaleźć informację o skuteczności ekstraktu z korzenia ashwagandhy pod kątem redukcji stresu, gdzie pacjentom borykającym się z podwyższonym poziomem kortyzolu podawano 600 mg żeń-szenia indyjskiego przez okres 60 dni. Dlatego u pacjentów zmagających się z przewlekłym stresem warto rozważyć suplementację ekstraktu z korzenia ashwagandhy.[2]
- Standaryzacja. Wybór preparatów standaryzowanych na zawartość witanolidów zwiększa szansę na odpowiednią ilość składnika czynnego.
- Składniki dodatkowe. Dodawane są ekstrakty z roślin wykazujące działanie uspokajające, rozkurczające, antyoksydacyjne i adaptogenne. Są to między innymi ekstrakty z magnolii, rożeńca górskiego, zielonej herbaty czy traganka chińskiego. Jeżeli pacjent zmaga się z bezsennością warto rozważyć suplementację preparatu, który zawiera dodatkowo melatoninę, a odradzić ten z zieloną herbatą.
- Porcja. Zgodnie z uchwałą Zespołu ds. Suplementów Diety sproszkowany korzeń ashwagandhy można stosować w porcji poniżej 3 g na dobę.[3] W randomizowanym, podwójnie ślepym badaniu, w którym pacjenci przez 8 tygodni przyjmowali 2 razy dziennie 300 mg ashwagandhy można znaleźć informację, że stosowanie sproszkowanego korzenia ashwagandhy przez osoby dorosłe w podanych porcjach uważa się za bezpieczne.[4]
Zestawienie tabelaryczne preparatów z ashwagandhą
Aby ułatwić ocenę preparatów z ashwagandhą, zebrano je w poniższej tabeli. Wykaz podzielono na kategorie: nazwa handlowa, porcja, dawkowanie, standaryzacja, postać farmaceutyczna i składniki dodatkowe. Wszystkie preparaty na rynku to suplementy diety. Z zestawienia wynika, że największa porcja ekstraktu z korzenia witani ospałej znajduje się w preparatach jednoskładnikowych, przy rekomendacji warto rozważyć preparaty standaryzowane na zawartość witanolidów.
| Nazwa handlowa | Ekstrakt z ashwagandhy [mg] | Stosowanie | Standaryzacja | Postać | Dodatkowe składniki |
|---|---|---|---|---|---|
| Naturell Ashwagandha | 140 mg | 1×1 | TAK | Tabletki | – |
| Magne-B6 Zmęczenie i stres | 80 mg | 1×1 | TAK | Tabletki | magnez, witamina B6 |
| Allnutrition Ashwagandha Forte | 667 mg | 1×1 | TAK | Kapsułki | – |
| MultiBalans | 112,5 mg | 1×1 | TAK | Kapsułki | ekstrakt z magnolii, witamina B6, witamina B12, witamina D3, kwas foliowy, kwas pantotenowy |
| Olimp Stress Control | 66,6 mg | 1×1 | TAK | Kapsułki | ekstrakt z rożeńca górskiego, ekstrakt z traganka chińskiego, ekstrakt z żeńszenia syberyjskiego, ekstrakt z korzenia Maca, L-tryptofan, magnez, kwas pantotenowy, witamina B6 |
| Oleofarm Ashwagandha | 149 mg | 1×1 | TAK | Kapsułki | – |
| Colfarm Ashwagandha | 150 mg | 1×1 | TAK | Tabletki | – |
| ChillMe | 142 mg | 2×1 | TAK | Kapsułki | ekstrakt z bazylii azjatyckiej, ekstrakt z zielonej herbaty |
| Olimp Forsen Forte z melatoniną | 50 mg | 1×1 | TAK | Kapsułki | wyciąg z liścia melisy, wyciąg z szyszek chmielu, melatonina, magnez, witamina B6, witamina B1 |
| Olimp Chela-Mag B6 Ashwagandha + Żeń-Szeń | 90 mg | 1×1 | TAK | Kapsułki | magnez, witamina B6, ekstrakt z żeń-szenia syberyjskiego |
| Swanson Ashwagandha | 450 mg | do 2×1 | TAK | Kapsułki | – |
| SFD Nutrition Ashwagandha | 300 mg | 1×1 | TAK | Tabletki | – |
| Floradix Spokój i Równowaga | 600 mg/20 ml | 2×10 ml | NIE | Płyn doustny | wyciąg z liścia melisy lekarskiej, wyciąg z kwiatu lawendy, wyciąg z rozmarynu, wyciąg z ziela męczennicy cielistej |
| Biorythm Ashwagandha | 200 mg | 1×1 | TAK | Kapsułki | – |
| YANGO Ashwagandha 3 formy | 50 mg | 1×1 | TAK | Kapsułki | – |
| Efime Ashwagandha | 100 mg | 2×1 | TAK | Kapsułki | magnez |
| Aura Herbals Mój Spokój bez stresu + Ashwagandha | 140 mg | 2×1 | TAK | Kapsułki | ekstrakt z zielonej herbaty, ekstrakt z bakopy drobnolistnej |
| Plusssz Elektrolity 100 % Ashwagandha Complex | 60 mg | 3×1 | NIE | Tabletki musujące | witamina C, magnez, wapń, chlorek, mangan, potas, sód, jod, koenzym Q10 |
| Yango Ashwagandha liquid | 100 mg 15 kroplach | 1×15’ | TAK | Krople doustne | witamina C |
Zgodnie z tym, co zaprezentowano w porównaniu, tylko niektóre preparaty zawierają porcję zgodną z wynikami badań klinicznych (RCT), czyli porcję 300 mg ekstraktu podawaną 2 razy dziennie. Jest to porcja, wobec której wykazano skuteczność w redukcji stresu.
Piśmiennictwo
- Grandhi, A., Mujumdar, A. M., & Patwardhan, B. (1994). A comparative pharmacological investigation of Ashwagandha and Ginseng. Journal of Ethnopharmacology, 44(3), 131–135. doi:10.1016/0378-8741(94)01119-2⬏
- Salve J, Pate S, Debnath K, Langade D. Adaptogenic and Anxiolytic Effects of Ashwagandha Root Extract in Healthy Adults: A Double-blind, Randomized, Placebo-controlled Clinical Study. Cureus. 2019 Dec 25;11(12):e6466. doi: 10.7759/cureus.6466. PMID: 32021735; PMCID: PMC6979308⬏
- Uchwała Zespołu ds. Suplementów Diety nr 7/2020, sproszkowany korzeń Withania somnifera (L.) Dunal⬏
- Verma N, Gupta SK, Tiwari S, Mishra AK. Safety of Ashwagandha Root Extract: A Randomized, Placebo-Controlled, study in Healthy Volunteers. Complement Ther Med. 2021 Mar;57:102642. doi: 10.1016/j.ctim.2020.102642. Epub 2020 Dec 15. PMID: 33338583⬏