W poprzednim artykule zostały omówione ogólne zasady wyliczania ilości, które należy wydać w przypadku recept, na których zostały wypisane maści, kremy, żele. (Patrz: “Krople, ampułki, maści – jak wyliczyć właściwą ilość do wydania?”.) W tym opracowaniu omówię kilka przykładów:
Przykład nr 1
Rp. Elocom krem 15 g 4 op. 1 x 1
Tak zapisane dawkowanie nie pozwala na wyliczenie ilości, którą można wydać. Należy więc uznać taki zapis za brak dawkowania i wydać 2 najmniejsze opakowania refundowane lub jeżeli jest to lek pełnopłatny to 2 najmniejsze zarejestrowane opakowania.
Przykład nr 2
Rp. Elocom maść 30 g 4 op. 1 x 0,5 g
Z dawkowania na recepcie wynika, że pacjent zużywa dziennie 0,5 g maści, czyli w ciągu 4 tygodni ważności kremu po otwarciu pacjent zużyje 14g maści. Wobec tego nie należy wydawać pacjentowi tub 30 g a zamienić na odpowiednią ilość tub 15 g. Przeliczone na 15 g opakowania 8 tub maści Elocom pacjent zużyje w 32 tygodnie (32 tyg. x 7=224 dni), czyli można wydać całą przepisaną ilość z zastrzeżeniem, że jednorazowo nie więcej niż 6 op. (6 op. x 4 tyg. x 7=168 dni).
Przykład nr 3
Rp. Elocom maść 30 g 4 op. 1 x 0,5 g
Przykład nr 3 dotyczy takiego samego zapisu na recepcie jak w przykładzie nr 2. Jednak w tym przypadku rozpatrzymy zamianę maści Elocom na Edelan maść 30 g. Z dawkowania wynika, że 30 g maści pacjent zużywa w ciągu 60 dni, czyli w niespełna 9 tygodni. Maść Edelan ważna jest przez 12 tygodni od momentu otwarcia, nie ma więc konieczności wydawania jej w mniejszych 15 g opakowaniach. Jednorazowo można wydać 3 op. na 180 dni stosowania.
Aby ułatwić wyliczenia, poniżej przedstawiłam zestawienie najczęściej pojawiających się na receptach maści, kremów i żeli z uwzględnieniem terminu ich ważności po pierwszym otwarciu.
| Nazwa | Postać | Termin ważności po pierwszym otwarciu |
|---|---|---|
| Acnatac | żel | 3 miesiące od otwarcia |
| Acne-Derm | krem | 6 miesięcy od otwarcia |
| Acnelec | krem | 6 miesięcy od otwarcia |
| Acnelec | żel | 6 miesięcy od otwarcia |
| Advantan | krem | do końca daty ważności |
| Advantan | maść | do końca daty ważności |
| Advantan | emulsja | do końca daty ważności |
| Afloderm | maść | do końca daty ważności |
| Afloderm | krem | do końca daty ważności |
| Argosulfan | krem | 6 miesięcy od otwarcia |
| Bactroban | krem | do końca daty ważności |
| Bactroban | maść | do końca daty ważności |
| Bedicort G | maść | do końca daty ważności |
| Bedicort salic | maść | 2 tygodnie od otwarcia |
| Belosalic | maść | do końca daty ważności |
| Beloderm | maść | do końca daty ważności |
| Beloderm | krem | do końca daty ważności |
| Belogent | krem | do końca daty ważności |
| Belogent | maść | do końca daty ważności |
| Betadine | maść | 24 miesiące od otwarcia |
| Betnovate | krem | do końca daty ważności |
| Betnovate | maść | do końca daty ważności |
| Betnovate C | krem | do końca daty ważności |
| Betnovate C | maść | do końca daty ważności |
| Betnovate N | krem | do końca daty ważności |
| Betnovate N | maść | do końca daty ważności |
| Butapirazol | maść | do końca daty ważności |
| Clindacne | żel | 12 miesięcy od otwarcia |
| Clobederm | maść | do końca daty ważności |
| Clobederm | krem | do końca daty ważności |
| Crotamiton | maść | do końca daty ważności |
| Cutivate | krem | do końca daty ważności |
| Cutivate | maść | do końca daty ważności |
| Daivobet | żel | 6 miesięcy od otwarcia |
| Daivobet | maść | 12 miesięcy od otwarcia |
| Dalacin T | żel | do końca daty ważności |
| Davercin | żel | do końca daty ważności |
| Dermafusin | krem | 6 miesięcy od otwarcia |
| Dermafusin | maść | 6 miesięcy od otwarcia |
| Dermovate | krem | do końca daty ważności |
| Dermovate | maść | do końca daty ważności |
| Diprogenta | krem | do końca daty ważności |
| Diprogenta | maść | do końca daty ważności |
| Diprolene | maść | do końca daty ważności |
| Diprosalic | maść | do końca daty ważności |
| Duac Once | żel | 2 miesiące od otwarcia |
| Duac Once | żel | 2 miesiące od otwarcia |
| Edelan | krem | 12 tygodni od otwarcia |
| Edelan | maść | 12 tygodni od otwarcia |
| Elidel | krem | 12 miesięcy od otwarcia |
| Elitasone | maść | 3 miesiące od otwarcia |
| Elitasone | roztwór | 3 miesiące od otwarcia |
| Elocom | maść | 4 tygodnie od otwarcia |
| Elocom | krem | 4 tygodnie od otwarcia |
| Elosalic | maść | do końca daty ważności |
| Elosone | maść | do końca daty ważności |
| Elosone | krem | do końca daty ważności |
| Epiduo | żel | 6 miesięcy od otwarcia |
| Epiduo Forte | żel | 3 miesiące od otwarcia |
| Flucinar | maść | do końca daty ważności |
| Flucinar | żel | do końca daty ważności |
| Flucinar N | maść | do końca daty ważności |
| Fucibet Lipid | krem | 3 miesiące od otwarcia |
| Fucidin | krem | do końca daty ważności |
| Fucidin | maść | 3 miesiące od otwarcia |
| Fusacid | krem | do końca daty ważności |
| Fusacid H | krem | do końca daty ważności |
| Fusicutan plus | krem | 6 miesięcy od otwarcia |
| Hydrocortison Jelfa | krem | do końca daty ważności |
| Hylosept | krem | 4 tygodnie od otwarcia |
| Infectoscab | krem | 12 tygodni od otwarcia |
| Iruxol Mono | maść | do końca daty ważności |
| Ketonal | żel | do końca daty ważności |
| Ketoprofen Ziaja | żel | do końca daty ważności |
| Ketoprofenum Fastum | żel | do końca daty ważności |
| Klindacin T | żel | do końca daty ważności |
| Laticort 0,1% | krem | do końca daty ważności |
| Laticort 0,1% | maść | do końca daty ważności |
| Locoid Lipocream | krem | do końca daty ważności |
| Lorinden N | maść | do końca daty ważności |
| Lotriderm | do końca daty ważności | |
| Mecortolon | krem | 2 tygodnie od otwarcia |
| Metronidazol | żel | 1 miesiąc od otwarcia |
| Momecutan | maść | 6 miesięcy od otwarcia |
| Momecutan | krem | 6 miesięcy od otwarcia |
| Mometasone Sandoz | krem | 12 tygodni od otwarcia |
| Mometasone Sandoz | maść | 12 tygodni od otwarcia |
| Mometaxon | maść | do końca daty ważności |
| Mycosolon | maść | do końca daty ważności |
| Nizoral | krem | do końca daty ważności |
| Normaclin | żel | do końca daty ważności |
| Novate | krem | do końca daty ważności |
| Novate | maść | do końca daty ważności |
| Opokan-keto | żel | do końca daty ważności |
| Pimafucin | krem | do końca daty ważności |
| Pimafucort | krem | do końca daty ważności |
| Pimafucort | maść | do końca daty ważności |
| Rozex | krem | do końca daty ważności |
| Rozex | żel | do końca daty ważności |
| Solacutan | żel | 6 miesięcy od otwarcia |
| Taconal | maść | do końca daty ważności |
| Travocort | krem | do końca daty ważności |
| Travogen | krem | do końca daty ważności |
| Triderm | maść | do końca daty ważności |
| Triderm | krem | do końca daty ważności |
| Ultrafastin | żel | do końca daty ważności |
| Xamiol | żel | 3 miesiące od otwarcia |
mgr farm. Małgorzata Łęt
Kierownik apteki ogólnodostępnej. Aktywnie działa w samorządzie aptekarskim. Doświadczenie zawodowe zdobywała na stanowisku dyrektora ds. farmacji. Szczególnie interesuje się recepturą i dietetyką. Pełni funkcję redaktora ds. prawa i realizacji recept na portalu opieka.farm.
[artykuły]
Rp.
Dermovate maść (0,5 mg/g)
4 op. po 1 tuba 25g
D.S. 3 x 3 cm
Odpłatność 50%
Czy można wydać 4 opakowania przy takim dawkowaniu?
Niestety z tak zapisanego dawkowania nie da się wyliczyć na jak długo starczy lek. Należy więc potraktować takie dawkowanie tak jakby go nie było i wydać 2 op. Dermovate po otwarciu nie ma ograniczenia dotyczącego używania przez określony czas a w ChPL nie ma przeliczenia 1 cm maści na ilość zawartych gramów.
Momecutan 1mg /g maść
1 op po 1 tuba 100g
D.S 1×1 100
odpłatność 50%
Czy można wydać 1 duże opakowanie po 100g czy należałoby wydać 2 op 50g (najmniejsze refundowane)? Czy w dawkowaniu musi być ile g ???
Z podanego dawkowania nie można wyliczyć w jakim czasie pacjent zużyje przepisane opakowanie. Należy więc uznać tak podane dawkowanie jako brak dawkowania. Pozwala to na wydanie przepisanej ilości czyli dwóch najmniejszych opakowań lub jednego dwukrotnie większego. Momecutan w maści ważny jest przez 6 miesięcy od dnia otwarcia. Przepisy nie nakazują kierować się zapisanym w ChPL terminem ważności od dnia otwarcia. Jednak dbałość o zdrowie pacjenta wymaga od farmaceuty wydania takich opakowań (o ile to możliwe) aby pacjent nie używał leku po terminie ważności. Opierając się na samym zapisie bezpieczniej jest wydać 2 op po 50g chyba, że z rozmowy z pacjentem wynika, że kuracja jest określona na czas krótszy lub pacjent będzie zużywać taką ilość, że zapisane 100g wykorzysta przed upływem 6 miesięcy to wtedy można wydać jedno opakowanie po 100g.