Do apteki przyszła młoda pacjentka w celu zrealizowania recepty na lek przeciwmalaryczny Falcimar, zawierający 250 mg atowakwonu i 100 mg chlorowodorku proguanilu.

Wyjaśniła, wyjeżdża na dwa tygodnie do Tanzanii i zależy jej na skutecznym zabezpieczeniu się przed chorobą. Obawiała się jednak ograniczenia skuteczności leku z powodu biegunki, gdyż od 10 lat cierpi na zespół jelita drażliwego. Kilka miesięcy wcześniej doświadczyła ostrej biegunki podczas urlopu w Egipcie.

Wywiad i obserwacje

Z wywiadu przeprowadzonego z pacjentką wynika, że:

• zespół jelita drażliwego jest obecnie dobrze kontrolowany,
• pacjentka zażywa lek zawierający trimebutynę i doraźnie lek z loperamidem w przypadku biegunki,
• pacjentka w przeszłości doświadczyła biegunki podróżnych, podczas pobytu w miejscu o niskim standardzie sanitarnym,
• pacjentka jest w dobrym ogólnym stanie zdrowia i nie przyjmuje innych leków.

Interwencja

Po zrealizowaniu recepty na lek przeciwmalaryczny, farmaceuta zapisał pacjentce dawkowanie leku Falcimar. Lek ten należy przyjmować w profilaktyce malarii u osób dorosłych wyłącznie raz dziennie, połykając jedną tabletkę. Zażywanie leku najlepiej rozpocząć 24-48 h przed podróżą, kontynuować w czasie pobytu w rejonie występowania malarii i przez 7 dni od opuszczenia tego obszaru.^[1]

Następnie farmaceuta wyjaśnił pacjentce, że obawy o utratę działania leku w czasie biegunki są uzasadnione, ponieważ przyspieszony pasaż jelitowy może ograniczać wchłanianie leku i zmniejszać jego biodostępność.^[2] Z tego powodu, w celu zapobieżenia biegunce podróżnych, zaproponował lek probiotyczny zawierający szczep Saccharomyces boulardii. W badaniu klinicznym z randomizacją z 2007 roku zaobserwowano, że doustne przyjmowanie S. boulardii w dawce 250-1000 mg dziennie, 5 dni przed podróżą i w trakcie jej trwania, zmniejszało ryzyko wystąpienia biegunki podróżnych w porównaniu z placebo.^[3] Farmaceuta wybrał ten szczep probiotyczny również z uwagi na możliwie korzystne działanie S. boulardii na objawy postaci biegunkowej zespołu jelita drażliwego – zmniejszenie bólu brzucha, regulację częstości wypróżnień oraz poprawę konsystencji stolca.^[4]

Alternatywną propozycją dla pacjentki mógłby być również lek zawierający szczep probiotyczny Lactobacillus rhamnosus GG, ponieważ szczep ten zmniejszał liczbę przypadków biegunki podróżnych w badaniach klinicznych z randomizacją.^[5]

Farmaceuta, w oparciu o zalecenia Głównego Inspektoratu Sanitarnego, zaproponował pacjentce zakupienie repelentu w aerozolu, zawierającego minimum 50% DEET. Poinformował również, że istotnymi elementami profilaktyki przeciwmalarycznej są noszenie możliwie jak najbardziej okrywających ciało ubrań oraz używanie moskitier na oknach budynków i nad łóżkami.^[6]

Piśmiennictwo

1. Glenmark (2020). ChPL Falcimar. Pobrano z: www.rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl⬏
2. Effinger, A., O’Driscoll, C. M., McAllister, M. i Fotaki, N. (2019). Impact of gastrointestinal disease states on oral drug absorption – implications for formulation design – a PEARRL review. The Journal of Pharmacy and Pharmacology, 71(4), 674–698. https://doi.org/10.1111/jphp.12928⬏
3. McFarland L. V. (2007). Meta-analysis of probiotics for the prevention of traveler’s diarrhea. Travel Medicine and Infectious Disease, 5(2), 97–105. https://doi.org/10.1016/j.tmaid.2005.10.003⬏
4. Bafutto, M., Almeida, J. R., Leite, N. V., Costa, M. B., Oliveira, E. C. i Resende-Filho, J. (2013). Treatment of diarrhea-predominant irritable bowel syndrome with mesalazine and/or Saccharomyces boulardii. Arquivos de Gastroenterologia, 50(4), 304–309. https://doi.org/10.1590/S0004-28032013000400012⬏
5. LaRocque, R. i Harris, J. B. (2021). Travelers’ diarrhea: Microbiology, epidemiology, and prevention. UpToDate. Aktualizacja: 06.07.2021.⬏
6. Kajfasz, P. (2022). Główny Inspektorat Sanitarny: Profilaktyka malarii. Pobrano z: https://www.gov.pl/web/gis⬏