Jak wygląda aktualna klasyfikacja leków przeciwgrzybiczych, które są dostępne w Polsce, pod jakimi nazwami i w jakich drogach podania?
Mała powtórka z farmakologii.[1][2][3]
Leki przeciwgrzybicze zaburzające funkcje błony komórkowej grzyba:
- Polienowe – tworzą kompleksy z ergosterolem, powodując powstanie porów w błonie komórkowej grzyba i utratę ciągłości
- amfoterycyna B* (Abelcet –Lz, Fungizone- Lz, preparat liposomowy AmBisome)
- podawana dożylnie w grzybicach uogólnionych (preparaty liposomowe wykazują mniejszą toksyczność),
- słabo wchłania się z przewodu pokarmowego (podana p.o. działa miejscowo).
- nystatyna* (Nystatyna Teva, Nystatyna VP, Nystavagin, w: Macmiror Complex) ,
- natamycyna* (Natamycyna Unia, w: Pimafucort)
- stosowane miejscowo (zakażenia oka, pochwy),
- nie wchłaniają się ze skóry i błon śluzowych.
- amfoterycyna B* (Abelcet –Lz, Fungizone- Lz, preparat liposomowy AmBisome)
- Pochodna pirydynonu – hamowanie transportu leucyny do komórki, uszkodzenie błony komórkowej, powoduje utratę jonów potasu i innych ważnych składników z komórki.
- cyklopiroksolamina (cyklopiroks)* (Axopirox, Batrafen, Ciclolack, Hascofungin, Pirolam, Stieprox)
- miejscowo
- cyklopiroksolamina (cyklopiroks)* (Axopirox, Batrafen, Ciclolack, Hascofungin, Pirolam, Stieprox)
Inhibitory biosyntezy ergosterolu:
- Azolowe – inhibitory enzymu 14-α-demetylazy lanosterolu (blokują demetylację lanosterolu do ergosterolu). Hamują aktywność izoenzymu CYP3A4 (działania niepożądane! mogą nasilać toksyczność leków przez hamowanie ich metabolizmu)
- pochodne imidazolu
- bifonazol* (Canespor, w: Canespor onychoset)
- miejscowo
- butokonazol* (Gynazol)
- kanydoza pochwy, sromu
- ekonazol* (Gyno-Pevaryl, Pevaryl, Pevazol, w: Pevisone)
- miejscowo we wszystkich rodzajach grzybic skóry
- izokonazol* (Travogen, w: Travocort)
- miejscowo w zakażeniach skóry
- ketokonazol (Ketoconazole Hasco, Nizax Activ, Nizoral, Noell, Zoxin-med)
- miejscowo i ogólnie,
- penetruje do kości, płuc, skóry i tkanek miękkich.
- klotrimazol (Clotrimazolum Aflofarm, Clotrimazolum GSK, Clotrimazolum Hasco, Clotrimazolum Medana, w: Betametazon, Lotriderm, Triderm)
- nie jest stosowany systemowo ze względu na wywoływanie wielu działań niepożądanych.
- mikonazol (Daktarin, Daktarin-oral, Miconal, Gyno-Femidazol, w: Mycosolon)
- miejscowo w zakażeniach skóry i błon śluzowych
- bifonazol* (Canespor, w: Canespor onychoset)
- pochodne triazolowe
- itrakonazol* (Ipozumax, Itragen, Itrax, Orungal, Trioxal)
- miejscowo i ogólnie
- flukonazol* (Flukonazol Actavis, Flucofast)
- miejscowo i ogólnie
- itrakonazol* (Ipozumax, Itragen, Itrax, Orungal, Trioxal)
- pochodne imidazolu
- Pochodne alliloaminy – inhibitory epoksydazy skwalenowej, enzymu błony komórkowej grzyba, który bierze udział w syntezie ergosterolu
- naftyfina (Exoderil)
- miejscowo
- terbinafina (Erfin, Lamifortan active, Lamisil, Lamisilatt, Myconafine, Terbiderm, TerbiGen, Terbisil, Tersilat, Undofen Max, Zelefion)
- miejscowo i ogólnie
- naftyfina (Exoderil)
- Pochodna fenylomorfoliny – hamuje syntezę steroli w ścianie komórkowej grzybów
- amorolfina* (Amorolak, Funtrol, Loceryl, Myconolak)
- miejscowo na płytkę paznokcia
- amorolfina* (Amorolak, Funtrol, Loceryl, Myconolak)
Inhibitory syntezy kwasów nukleinowych grzyba:
- Analog cytozyny – antymetabolit, przekształcana do 5-fluorouracylu, którego metabolit hamuje syntezę tymidylanu w komórce grzyba
- flucytozyna* (Ancotil– Lz) – stosowana tylko w połączeniu z amfoterycyną B
- grzybice uogólnione
- flucytozyna* (Ancotil– Lz) – stosowana tylko w połączeniu z amfoterycyną B
Inhibitory syntezy ściany komórkowej grzyba:
- Echinokandyny – hamują syntezę β-D-glukanu, który stanowi składnik ściany komórkowej grzybów
- anidulafungina* (Ecalta)
- kaspofungina* (Cancidas)
Piśmiennictwo