Leki przeciwzakrzepowe to preparaty stosowane w profilaktyce powstawania lub w leczeniu istniejących zakrzepów w naczyniach żylnych.
Mechanizm działania leków przeciwzakrzepowych
Działanie leków przeciwzakrzepowych polega na spowolnieniu krzepnięcia krwi poprzez zahamowanie czynników kaskady krzepnięcia krwi takich jak:
- czynniki krzepnięcia krwi zależne od witaminy K,
- czynniki Xa oraz IIa,
- enzym trombina.
Podział leków przeciwzakrzepowych
Leki przeciwzakrzepowe dostępne w Polsce dzielimy na antagonistów witaminy K (VKA), bezpośrednie inhibitory trombiny, inhibitory czynnika Xa oraz heparyny drobnocząsteczkowe.
Antagonistami witaminy K są:
- warfaryna (Warfin),
- acenokumarol (Acenokumarol WZF, Sintrom).
Ze względu na czas półtrwania protrombiny wynoszący 96 h efekt działania antagonistów witaminy K pojawia się dopiero po upływie 3-5 dni.
Inhibitorami czynnika Xa są:
- rywaroksaban (Xarelto),
- apiksaban (Eliqius),
- fondaparynuks (Arixtra),
- sulodeksyd (Vessel Due F, Sulovas).
Inhibitorem trombiny jest:
- dabitagran (Pradaxa).
Heparynami drobnocząsteczkowymi są:
- nadroparyna wapniowa (Clexane, Neoparine),
- enoksaparyna sodowa (Fraxiparine, Fraxodi),
- dalteparyna sodowa (Fragmin).
Heparyny drobnocząsteczkowe i fondaparynuks podaje się w formie iniekcji podskórnych. Pozostałe leki przeciwzakrzepowe występują w postaci doustnej.
Heparyny drobnocząsteczkowe są lekiem z wyboru, gdy wymagany jest natychmiastowy efekt przeciwkrzepliwy.
Wskazówki dotyczące stosowania leków przeciwzakrzepowych
Wydając pacjentowi lek przeciwzakrzepowy, warto wspomnieć, że:
- jeżeli podczas stosowania leków przeciwzakrzepowych wystąpią objawy krwawienia z przewodu pokarmowego takie jak krew w stolcu, należy natychmiast zgłosić się na SOR,
- kapsułki z dabigatranem należy trzymać w oryginalnym opakowaniu ze względu na ich wrażliwość na wilgoć oraz że należy połykać je w całości, aby uniknąć zwiększonego ryzyka krwawień z przewodu pokarmowego.
Tematykę leków przeciwzakrzepowych poruszyliśmy także w innych opracowaniach:
