Synonimy: policosanol
Polikosanol to nazwa określająca mieszaninę długołańcuchowych alkoholi alifatycznych pozyskiwaną z wosków roślinnych obecnych m.in. w trzcinie cukrowej, wosku pszczelim czy oleju z kiełków pszenicy. Polikosanol stanowi składnik preparatów o statusie suplementów diety.
Działanie i zastosowanie polikosanolu
Długołańcuchowe alkohole polikosanolu wykazały działanie hamujące agregację płytek krwi, ochronne wobec śródbłonka naczyń krwionośnych, obniżające poziom cholesterolu i przeciwmiażdżycowe. Badania kliniczne potwierdziły skuteczność polikosanolu w chromaniu przestankowym, natomiast dowody na skuteczność w hipercholesterolemii są sprzeczne. Potencjalnie polikosanol może wpływać na poprawę stanu pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, obniżenie poziomu cholesterolu i TG oraz ciśnienia tętniczego.
Skuteczność polikosanolu potwierdzona badaniami klinicznymi
Polikosanol wykazał skuteczność kliniczną u pacjentów z:
- Chromaniem przestankowym – podwójnie zaślepione badanie kliniczne z randomizacją wykazało, że przyjmowanie 10 mg polikosanolu 2 razy dziennie przez 6 miesięcy pozwoliło na wydłużenie dystansu chromania o ponad 70 metrów u pacjentów z chromaniem przestankowym.[1] Ponadto polikosanol okazał się bardziej skuteczny niż 20 mg lowastatyny zarówno pod kątem wydłużenia dystansu chromania, jak i poprawy jakości życia. Polikosanol w porównywalnym stopniu przyczyniał się również do obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego i LDL.[2] W innym badaniu polikosanol przyczyniał się do wydłużenia dystansu chromania porównywalnie do tiklopidyny, a dodatkowo do obniżenia poziomu lipidów.[3] Badanie kliniczne z 2008 roku wykazało, że stosowanie 10 mg na dobę polikosanolu jest bardziej skuteczne niż 100 mg na dobę aspiryny w wydłużaniu dystansu chromania. Dodatkowo polikosanol w odróżnieniu od aspiryny wpływał na obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i podwyższenie poziomu HDL.[4]
Sprzeczne dowody na skuteczność polikosanolu
Dowody na skuteczność polikosanolu w hipercholesterolemii pozostają sprzeczne. Liczne badania kliniczne potwierdzają skuteczność 10–20 mg na dobę polikosanolu w obniżaniu poziomu lipidów, lecz były one w większości przeprowadzone przez tych samych badaczy z Kuby. Z kolei badania prowadzone przez naukowców z Niemiec, Kanady i Włoch nie potwierdziły skuteczności polikosanolu w tym wskazaniu.[5]
Niewystarczające dowody na skuteczność polikosanolu
Niewielkie badanie kliniczne wykazało, że przyjmowanie 10 mg na dobę polikosanolu w połączeniu z aspiryną przyczyniało się do zmniejszenia częstości występowania incydentów wieńcowych i poprawy wydolności fizycznej u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca.[6] Badania kliniczne, w których stosowano preparaty wieloskładnikowe zawierające polikosanol, wykazały ich skuteczność w obniżaniu poziomu cholesterolu całkowitego, LDL, TG i zwiększaniu stężania HDL.
Niewielkie badanie kliniczne z udziałem 84 pacjentów wykazało, że przyjmowanie 20 mg polikosanolu przez 12 tygodni wpływa na obniżenie ciśnienia tętniczego o ok. 7%. Mniejszy efekt uzyskano przy dawce 10 mg na dobę.[7] Według wstępnych badań klinicznych stosowanie preparatu złożonego z polikosanolem, berberyną, czerwonymi drożdżami z ryżu, kwasem foliowym, koenzymem Q10 i astaksantyną przez 18 tygodni wpływa korzystnie na ciśnienie tętnicze oraz na rozszerzanie naczyń krwionośnych u pacjentów z zespołem metabolicznym względem grupy kontrolnej.[8]
Bezpieczeństwo stosowania polikosanolu
Stosowanie polikosanolu w ilości 5–80 mg na dobę do trzech lat jest prawdopodobnie bezpieczne.[5] W badaniach klinicznych polikosanol był dobrze tolerowany, lecz u niektórych pacjentów występowały bóle głowy, bezsenność, wysypka i zawroty głowy. Działania niepożądane obserwowano jednak rzadko.
Interakcje polikosanolu
Niektóre badania kliniczne wskazują, że polikosanol hamuje agregację płytek krwi, dlatego osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe i/lub przeciwpłytkowe powinny zachować ostrożność. Polikosanol może również zwiększać ryzyko hipoglikemii w czasie terapii lekami przeciwcukrzycowymi i nasilać działanie obniżające ciśnienie tętnicze leków hipotensyjnych, m.in. beta-blokerów i nitroprusydku sodu.
Preparaty dostępne na rynku zawierające polikosanol
Preparaty z polikosanolem mają status suplementów diety, a ich przykłady zostały zaprezentowane w poniższej tabeli.
Wybrane suplementy zawierające polikosanol:
| Nazwa preparatu | Zawartość polikosanolu w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| ArmoLipid | 10 mg
Pozostałe składniki: Czerwone drożdże z ryżu, monakolina, kwas foliowy, koenzym Q10, astaksantyna
|
Suplement diety o działaniu wspomagającym utrzymanie prawidłowego stężenia cholesterolu we krwi. |
| Sterolea | 6,68 mg
Pozostałe składniki: Sterole roślinne, wit. E, wit. B6, wit. B12, kwas foliowy
|
Suplement diety zawierający w swoim składzie sterole roślinne, które wspomagają obniżyć poziom cholesterolu. |
| HeartBeat | 22 mg
Pozostałe składniki: Ekstrakt z owoców kakaowca, flawony, ekstrakt z bulwy czosnku, S-allylo cysteina, ekstrakt z liści oliwki europejskiej, polifenole, oleuropeina, koenzym Q10, ekstrakt z kwiatów głogu jednoszyjkowego, wit. B1
|
Suplement diety zawierający składniki wspomagające pracę serca i układu krwionośnego |
| Swanson Policosanol | 20 mg | Suplement diety wspierający utrzymanie prawidłowego poziomu lipidów. |
Piśmiennictwo
- Castaño, G., Más, R., Roca, J., Fernández, L., Illnait, J., Fernández, J. C., Selman, E. (1999). A double-blind, placebo-controlled study of the effects of policosanol in patients with intermittent claudication. Angiology, 50(2), 123–130.⬏
- Castaño, G., Más, R., Fernández, L., Gámez, R., Illnait, J. (2003). Effects of policosanol and lovastatin in patients with intermittent claudication: a double-blind comparative pilot study. Angiology, 54(1), 25–38. https://doi.org/10.1177/000331970305400104⬏
- Castaño, G., Más, R., Gámez, R., Fernández, L., Illnait, J. (2004). Effects of policosanol and ticlopidine in patients with intermittent claudication: a double-blinded pilot comparative study. Angiology, 55(4), 361–371. https://doi.org/10.1177/000331970405500403⬏
- Illnait, J., Castaño, G., Alvarez, E., Fernández, L., Mas, R., Mendoza, S., Gamez, R. (2008). Effects of policosanol (10 mg/d) versus aspirin (100 mg/d) in patients with intermittent claudication: a 10-week, randomized, comparative study. Angiology, 59(3), 269–277. https://doi.org/10.1177/0003319707306963⬏
- Natural Medicines. (2020). Policosanol.Aktualizacja: 06.11.2020.⬏⬏
- Stüsser, R., Batista, J., Padrón, R., Sosa, F., Pereztol, O. (1998). Long-term therapy with policosanol improves treadmill exercise-ECG testing performance of coronary heart disease patients. International journal of clinical pharmacology and therapeutics, 36(9), 469–473.⬏
- Park, H. J., Yadav, D., Jeong, D. J., Kim, S. J., Bae, M. A., Kim, J. R., Cho, K. H. (2019). Short-Term Consumption of Cuban Policosanol Lowers Aortic and Peripheral Blood Pressure and Ameliorates Serum Lipid Parameters in Healthy Korean Participants: Randomized, Double-Blinded, and Placebo-Controlled Study. International journal of environmental research and public health, 16(5), 809. https://doi.org/10.3390/ijerph16050809⬏
- Carlomagno, G., Pirozzi, C., Mercurio, V., Ruvolo, A., Fazio, S. (2012). Effects of a nutraceutical combination on left ventricular remodeling and vasoreactivity in subjects with the metabolic syndrome. Nutrition, metabolism, and cardiovascular diseases : NMCD, 22(5), e13–e14. https://doi.org/10.1016/j.numecd.2011.12.002⬏
