Pytanie czytelnika

Czy izotretynoina faktycznie wywołuje zaburzenia psychiczne? Czy ostrzegać przed tym pacjentów?

Krótka odpowiedź

Są takie podejrzenia. Nie wydaje się jednak zasadne, aby na ten moment rutynowo ostrzegać pacjentów przez takimi działaniami niepożądanymi.

Czytaj też:

Inozytol (mio-inozytol)

Zanokcica – postać ostra i przewlekła

Zadbaj o zdrowie psychiczne pacjentów z Wydawnictwem Farmaceutycznym

Wyjaśnienie

Izotretynoina to syntetyczna pochodna wit. A, stosowana doustnie (Izotek, Aknenormin, Curacne) w leczeniu ciężkich postaci trądziku, jako alternatywa dla standardowej terapii lekami przeciwbakteryjnymi. Może być również stosowana miejscowo (Izotziaja) w łagodnej lub umiarkowanej postaci trądziku. (Patrz: “Retinoidy”.)

Wśród działań niepożądanych rzadko występujących po zastosowaniu izotretynoiny doustnie wyróżnia się:

• depresję,
• wahania nastroju,
• stany lękowe.

Występowanie trądziku, szczególnie u osób młodych, często wiąże się z gorszym samopoczuciem, a nawet depresją. Istnieją więc obawy, że izotretynoina może zaburzać równowagę psychiczną lub pogarszać stan osób dotkniętych takimi zaburzeniami. Wyniki dotychczasowych badań na ten temat są jednak sprzeczne i niespójne.

Najnowszy przegląd systematyczny z metaanalizą obejmującą 20 badań obserwacyjnych, które skupiały się na zależnościach między stosowaniem izotretynoiny, a występowaniem zaburzeń psychicznych, wykazał, że stosowanie izotretynoiny nie przyczyniało się do rozwoju depresji, a wręcz przeciwnie, poprawiało stan psychiczny u osób przyjmujących lek.^[1] Za ten efekt prawdopodobnie odpowiada poprawa stanu skóry i ogólnego wyglądu uzyskanej poprzez leczenie.

Część badań retrospektywnych sugeruje jednak, że stosowanie izotretynoiny u osób z trądzikiem może nawet dwukrotnie zwiększać ryzyko depresji.^[2] W celu weryfikacji tych wyników oraz dokładnego ustalenia przyczyn występowania tych zaburzeń, potrzebne są dalsze badania prospektywne.

Nie wydaje się zasadne, aby na ten moment rutynowo ostrzegać pacjentów przez takimi efektami ubocznymi.

Piśmiennictwo:

1. Li C: Use of isotretinoin and risk of depression in patients with acne: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open. 2019. pełny tekst⬏
2. Azoulay L: Isotretinoin and the risk of depression in patients with acne vulgaris: a case-crossover study. J Clin Psychiatry. 2008. abstrakt⬏