Czas czytania: 4 minuty
Preparaty z miłorzębem japońskim (Ginkgo biloba) dostępne są w postaci leków OTC i suplementów diety. Stosowane są głównie w celu poprawy pamięci, koncentracji oraz wspomagająco w zaburzeniach krążenia obwodowego i szumach usznych.
O substancji czynnej
Miłorząb dwuklapowy jest dostępny najczęściej w postaci wyciągu z liści. Głównymi substancjami czynnymi są należące do terpenów ginkgolidy i bilobalid. Wiele preparatów z miłorzębem jest standaryzowanych na zawartość związków terpenowych i flawonoidów.
Kwasy gingkolowe to naturalne związki z liści miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba), należące do kwasów alkilofenolowych. Mogą działać drażniąco i wywoływać działania niepożądane, dlatego w standaryzowanych preparatach ich zawartość jest ściśle ograniczana (zwykle <5 ppm) aby zapewnić bezpieczeństwo stosowania. W niestandaryzowanych produktach nie wiadomo, ile ich występuje, co zwiększa ryzyko działań ubocznych, dlatego zaleca się stosowanie preparatów standaryzowanych.
Wskazania, w których miłorząb wykazał skuteczność kliniczną, to: demencja, lęk, zespół napięcia przedmiesiączkowego, zawroty głowy, schizofrenia i udar niedokrwienny. Ponadto niewystarczającej jakości badania wskazują na pewną skuteczność surowca w poprawie funkcji poznawczych, szumach usznych, dysfunkcjach seksualnych, zwyrodnieniu plamki, retinopatii cukrzycowej i jaskrze.
Standaryzowane wyciągi z liści miłorzębu były w dawkach 120–480 mg na dobę bezpiecznie stosowane w wielu badaniach klinicznych trwających od kilku tygodni do nawet 6 lat.
Substancje dodatkowe
W preparatach zawierających miłorząb japoński często znajdują się dodatkowe substancje, mające na celu zwiększenie skuteczności preparatu. Obecność lub brak może być pomocna w rekomendacji danego produktu. Są to najczęściej:
- witaminy z grupy B (B1, B2, B6, B9, B12, B5, B3) – wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, uczestniczą w przemianach energetycznych i mogą wzmacniać efekt miłorzębu w zakresie poprawy pamięci oraz koncentracji.
- witamina C i witamina E – działają antyoksydacyjnie, chroniąc komórki nerwowe przed stresem oksydacyjnym. Ich obecność może wspierać ochronne działanie miłorzębu na tkankę mózgową.
- witamina A – wpływa na prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku, stąd jej dodatek w preparatach ukierunkowanych na zdrowie oczu.
- magnez – stabilizuje pracę układu nerwowego i mięśniowego, zmniejsza uczucie zmęczenia i może uzupełniać działanie miłorzębu w zakresie poprawy koncentracji.
- melatonina – reguluje rytm dobowy i sen, dzięki czemu może wzmacniać korzystny wpływ miłorzębu na funkcje poznawcze u osób z zaburzeniami snu.
- lecytyna sojowa – źródło fosfolipidów wspierających budowę błon komórkowych neuronów, co może wspomagać działanie miłorzębu w zakresie pamięci i koncentracji.
- ekstrakt z gryki – bogaty w rutynę i inne flawonoidy, działa antyoksydacyjnie i wspiera krążenie, co może potęgować efekt rozszerzania naczyń przez miłorząb.
- ekstrakt z kwiatów aksamitki (Tagetes erecta) oraz ekstrakt z owoców borówki czarnej (Vaccinium myrtillus) – zawierają luteinę i antocyjany, wspierają zdrowie oczu i krążenie w siatkówce, co jest uzupełnieniem działania miłorzębu na mikrokrążenie.
- wyciągi roślinne adaptogenne (Bacopa monnieri, Centella asiatica, żeń-szeń) – wspierają procesy poznawcze, poprawiają koncentrację i odporność na stres, synergicznie działając z miłorzębem.
- kofeina – działa pobudzająco, poprawia koncentrację i czujność, co może krótkotrwale wzmacniać działanie miłorzębu w zakresie funkcji poznawczych.
- wyciągi z kasztanowca, głogu i jemioły – wspierają krążenie obwodowe, działają ochronnie na naczynia i mogą nasilać działanie miłorzębu w zakresie poprawy mikrokrążenia i redukcji dolegliwości naczyniowych.
Substancje pomocnicze
W większości preparatów dostępnych w aptekach nie występują substancje pomocnicze o istotnym działaniu. Wyjątek stanowią:
- sacharoza – obecna w wielu preparatach wapniowych. Jej obecność może być problematyczna u pacjentów z cukrzycą oraz u osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów (np. nietolerancją fruktozy). Dodatkowo może sprzyjać próchnicy przy dłuższym stosowaniu syropów i tabletek do ssania.
- glukoza – podobnie jak sacharoza, jest cukrem prostym. Może być niekorzystna dla pacjentów z cukrzycą lub zaburzeniami gospodarki węglowodanowej.
- olej sojowy – potencjalny alergen. Jego obecność może stanowić problem dla osób uczulonych na soję lub produkty sojowe.
Wnioski z porównania
Na podstawie analizy wyciągamy następujące wnioski:
- w leczeniu zaburzeń pamięci, koncentracji czy szumów usznych należy wybierać leki OTC zawierające standaryzowany wyciąg z Ginkgo biloba (np. Bilobil, Ginkofar, Tanakan), ponieważ ich skład i zawartość substancji czynnych (flawonoidów, ginkgolidów i bilobalidu) są jasno określone i potwierdzone w badaniach klinicznych.
- suplementy diety z miłorzębem mogą zawierać różne ilości ekstraktu, często bez standaryzacji, a także dodatkowe substancje (np. witaminy, minerały, adaptogeny), dlatego ich wiarygodność kliniczna jest mniejsza, choć mogą być atrakcyjne dla pacjentów szukających preparatu wieloskładnikowego.
- najsilniej działające preparaty to te z dawką 120–240 mg standaryzowanego ekstraktu na dobę, co odpowiada optymalnym dawkom stosowanym w badaniach – są to leki, a nie suplementy.
- preparaty z dodatkiem witamin z grupy B, witaminy C, E czy magnezu mogą być lepszym wyborem dla pacjentów z przewlekłym zmęczeniem, stresem czy osłabieniem funkcji poznawczych, ponieważ składniki te wspierają układ nerwowy i działają antyoksydacyjnie.
- produkty z dodatkiem melatoniny są szczególnie korzystne u pacjentów z zaburzeniami snu i rytmu dobowego – synergia z miłorzębem dotyczy zarówno poprawy jakości snu, jak i funkcji poznawczych.
- preparaty z luteiną, antocyjanami (borówka), witaminą A mogą być polecane osobom, które – oprócz wsparcia pamięci – potrzebują ochrony narządu wzroku i poprawy mikrokrążenia w siatkówce.
- obecność adaptogenów (żeń-szeń, bacopa, wąkrota azjatycka) dodatkowo wspiera koncentrację, odporność na stres i pamięć, co może być korzystne dla studentów i osób w intensywnym wysiłku intelektualnym.
- w przypadku pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi warto zwrócić uwagę na preparaty z dodatkiem kasztanowca, głogu czy jemioły, które wspierają krążenie obwodowe i naczyniowe.
- preparaty płynne (nalewki) są dostępne zarówno jako suplementy, jak i leki – mogą być wygodną alternatywą dla osób mających problem z połykaniem tabletek, ale zawartość alkoholu może ograniczać ich stosowanie w niektórych grupach pacjentów.
- preparaty przeznaczone dla młodszych pacjentów są nieliczne – minimalny wiek stosowania to zazwyczaj 12 lub 18 lat. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku dzieci i młodzieży.
Preparaty zawierające miłorząb japoński dostępne w obrocie aptecznym
Preparaty zawierające miłorząb japoński zestawiono w Tabeli poniżej:
| Nazwa handlowa | Status | Postać | Dolna granica wieku | API | Dawka | Składniki dodatkowe | Dawkowanie |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Audiocontrol | Suplement diety | Tabletki powlekane | 18 lat | Ekstrakt z liści miłorzębu dwuklapowego (Ginkgo biloba) | b.d. | witamina B1, witamina B2, witamina B6, witamina B12, witamina C | 1×1 tabl. |
| Auditon | Suplement diety | Tabletki powlekane | 18 lat | Ekstrakt z liści miłorzębu japońskiego | 80 mg | ekstrakt z nasion gryki, witamina B12, witamina B9, witamina B6, witamina B2, witamina B1, melatonina, magnez | 1×1 tabl. |
| Bilobil Forte | Lek OTC | Kapsułki twarde | 18 lat | Suchy, oczyszczony i kwantyfikowany wyciąg z Ginkgo biloba L., folium (liść miłorzębu) (35-67:1), co odpowiada: – 17,6-21,6 mg flawonoidów w przeliczeniu na glikozydy flawonowe, – 2,24-2,72 mg ginkgolidów A, B i C, – 2,08-2,56 mg bilobalidu | 80 mg | – | 2-3×1 kaps. |
| Bilobil intense | Lek OTC | Kapsułki twarde | 18 lat | Suchy, oczyszczony i kwantyfikowany wyciąg z Ginkgo biloba L., folium (liść miłorzębu) (35-67:1), co odpowiada: – 26,4 do 32,4 mg flawonoidów w przeliczeniu na glikozydy flawonowe, – 3,36 do 4,08 mg ginkgolidów A, B i C, – 3,12 do 3,84 mg bilobalidu | 120 mg | – | 2×1 kaps. |
| Bilomag Plus | Suplement diety | Kapsułki twarde | 18 lat | Ekstrakt z liści miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba) | 110 mg | lecytyna sojowa, witamina B6, witamina B5, magnez | 1×1 kaps. |
| Bilomag Plus Oczy | Suplement diety | Tabletki powlekane | 18 lat | Ekstrakt z liści miłorzębu japońskiego, w tym: – flawonoidy (19,8 mg) – laktony terpenowe (4,4 mg) | 110 mg | ekstrakt z kwiatów aksamitki wzniesionej (Tagetes erecta L.), ekstrakt z owoców borówki czarnej (Vaccinium myrtillus L.), witamina C, witamina B6, witamina B5, witamina A, magnez, cynk | 1×1 tabl. |
| Biovital Pamięć | Suplement diety | Płyn doustny | 18 lat | Wyciąg z liści miłorzębu japońskiego | 50 mg/ 30 ml | wyciąg z liści Bacopa monniera (Bacopa monniera L), wyciąg z ziela wąkroty azjatyckiej (Centella asiatica), witamina E, witamina B6, witamina B2, witamina B12, witamina B5, witamina B3 | 1×30 ml |
| Ginkgo Biloba Nature Pharm | Suplement diety | Tabletki | 18 lat | Ekstrakt z liści miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba L) DER 35:1, w tym 24% glikozydy flawonoidowe (19,2 mg) 6% laktony terpenowe (4,8 mg) | 80 mg | ryboflawina, tiamina | 1×1 tabl. |
| Ginkofar | Lek OTC | Tabletki powlekane | 18 lat | Suchy wyciąg z miłorzębu Ginkgo biloba L., folium (liść miłorzębu japońskiego) (35-67:1) w tym: wyciąg natywny: 90-100%, o składzie: – 22-27% ginkgoflawonoglikozydów, – 5-7% laktonów terpenowych (w tym 2,8-3,4% ginkgolidów A, B i C oraz 2,6-3,2% bilobalidu), – nie więcej niż 5 ppm kwasów ginkgolowych | 40 mg | – | 3×2 tabl. |
| Ginkofar Extra | Lek OTC | Tabletki powlekane | 18 lat | Ginkgonis extractum siccum raffinatum et quantificatum – kwantyfikowany suchy wyciąg z Ginkgo biloba L., folium (liść miłorzębu) (35 – 67 : 1), co odpowiada: – 52,8 do 64,8 mg flawonoidów w przeliczeniu na glikozydy flawonowe, – 6,72 do 8,16 mg ginkgolidów A, B i C, – 6,24 do 7,68 mg bilobalidu | 240 mg | – | 1×1 tabl. |
| Ginkofar Forte | Lek OTC | Tabletki powlekane | 18 lat | Suchy wyciąg z Ginkgo biloba L. folium (liść miłorzębu) (35-67:1) w tym: wyciąg natywny: 90-100%, o składzie: – 22-27% ginkgoflawonoglikozydów, – 5-7% laktonów terpenowych (w tym 2,8-3,4% ginkgolidów A, B i C oraz 2,6-3,2% bilobalidu), – nie więcej niż 5 ppm kwasów ginkgolowych | 80 mg | – | 3×1 tabl. |
| Ginkofar Intense | Lek OTC | Tabletki powlekane | 18 lat | Ginkgonis extractum siccum raffinatum et quantificatum – kwantyfikowy suchy wyciąg z Ginkgo biloba L., folium (liść miłorzębu) (35 – 67 : 1), co odpowiada: – 26,4 do 32,4 mg flawonoidów w przeliczeniu na glikozydy flawonowe, – 3,36 do 4,08 mg ginkgolidów A, B i C, – 3,12 do 3,84 mg bilobalidu | 120 mg | – | 2×1 tabl. |
| Ginkoflav Forte | Suplement diety | Kapsułki | 18 lat | Ekstrakt z liści miłorzębu japońskiego w tym: ginkoflawonoglikozydy 24% (19,2 mg) | 80 mg | – | 1×1 kaps. |
| Naturell Ginkgo Intense | Suplement diety | Tabletki | 18 lat | Standaryzowany wyciąg z liści miłorzębu japońskiego Ginkgo biloba, w tym: glikozydy flawonoidowe (19,2 mg), laktony terpenowe (4,8 mg) | 80 mg | – | 1×1 tabl. |
| Sesja | Suplement diety | Tabletki powlekane | 12 lat | Ekstrakt z miłorzębu japońskiego (Ginkgo Biloba) | 45 mg | kofeina, wyciąg z korzenia żeń-szenia (Panax ginseng), wyciąg z liści Brahmi (Bacopa monnieri L.) | 2×1 tabl. |
| Tanakan | Lek OTC | Tabletki powlekane | 18 lat | Suchy wyciąg z miłorzębu, oczyszczonego i kwantyfikowanego (EGb761) z Ginkgo biloba L., folium (liść miłorzębu japońskiego) (35-67:1) co odpowiada: – 8,8 do 10 mg flawonoidów wyrażonych jako glikozydy flawonowe – 1,1 do 1,4 mg ginkgolidów A, B oraz C – 1,0 do 1,3 mg bilobalidu | 40 mg | – | 3×1 tabl. |
| Tinctura Ginkgo Bilobae Phytopharm | Suplement diety | Płyn doustny | 18 lat | Nalewka z liści miłorzębu japońskiego (Ginkgo bilobae folii tinctura, 1:5) | 100 ml nalewk/ 100 ml produktu | – | 3×5-10 ml |
| Venoforton | Lek OTC | Płyn doustny | 12 lat | Nalewka z miłorzębu (Ginkgo bilobae folium tinctura) DER 1:5 | 37 g/100 g | wyciąg z owoców kasztanowca (Hippocastani fructus intractum recentis) DER 1:1, Nalewka z kwiatostanu głogu (Crataegi inflorescentia tinctura) DER 1:5, Wyciąg z ziela jemioły (Visci herbae intractum) DER 1:1 | >12 lat: 3×4ml |
