Pytanie

Jakie leki rekomendować kobietom karmiącym a stosowanie których leków lepiej odradzić podczas laktacji?

Krótka odpowiedź

Alergia to nadmierna, patologiczna reakcja układu immunologicznego na czynnik (alergen), który dla zdrowego organizmu nie stanowi zagrożenia. Leki stosowane w chorobach alergicznych należą do różnych grup farmakologicznych, jednak nie wszystkie z nich można bezpiecznie polecić kobiecie karmiącej piersią.

Dolegliwości o podłożu alergicznym, z którymi może zgłosić się do apteki kobieta karmiąca piersią, to:

• alergiczny nieżyt nosa,
• alergiczne zapalenie spojówek,
• alergiczne choroby skóry.

Wyjaśnienie

Leki stosowane w leczeniu alergii

W leczeniu alergii stosowane są przede wszystkim leki przeciwhistaminowe. Dodatkowo zastosowanie znajdują także glikokortykosteroidy, kromony, sympatykomimetyki, a także preparaty do stosowania na skórę o działaniu nawilżającym, natłuszczającym oraz złuszczającym. Dopuszcza się stosowanie wszystkich leków przeciwhistaminowych u kobiet karmiących piersią, choć bezpieczeństwo nie wszystkich zostało potwierdzone badaniami. Przy stosowaniu leków I generacji istnieje największe ryzyko wystąpienia działań niepożądanych u matki i dziecka, dlatego lekami pierwszego wyboru powinny być leki II i III generacji.

Leki, które można polecić zgodnie z ChPL

Dimetinden

Dimetinden (Foxill żel, Fenistil żel) w żelu możesz bezpiecznie zarekomendować kobiecie karmiącej piersią w celu złagodzenia objawów po ukąszeniu owadów. Zgodnie z informacją zawartą w ChPL dimetinden do stosowania na skórę nie stanowi zagrożenia dla karmionego piersią dziecka. Należy jednak zachować pewne środki ostrożności, w czasie karmienia piersią produktu leczniczego nie należy stosować na rozległą powierzchnię skóry, w szczególności w przypadku zranień lub stanów zapalnych skóry, a także nie należy smarować brodawek sutkowych.^[1] Brakuje informacji na temat bezpieczeństwa dimetindenu w klasyfikacji Hale’a, klasyfikacji Briggsa, a także w bazie LactMed. Potwierdzenie informacji zawartych w ChPL znajdziemy jedynie w bazie e-lactancia.org, zgodnie z którą, ze względu na niską absorpcję przez skórę i wysoką zdolność wiązania białek osocza, przenikanie znacznej ilości dimetindenu do mleka matki jest mało prawdopodobne.^[2]

Hydrokortyzon

Hydrokortyzon (Maxicortan) stosowany jest na skórę i ze względu na swoje działanie przeciwzapalne i przeciwświądowe znajduje zastosowanie w leczeniu zmian skórnych o podłożu alergicznym.Zgodnie z informacją zawartą w ChPL nie wiadomo, czy stosowane miejscowo kortykosteroidy przenikają do mleka kobiecego, dlatego w okresie karmienia piersią produkt leczniczy należy stosować ostrożnie, krótkotrwale i na małą powierzchnię skóry.^[3]Hydrokortyzon nie został zbadany pod kątem przenikania do mleka matki, jednak jest bardzo mało prawdopodobne, by stosowany miejscowo miał jakikolwiek negatywny wpływ na karmione piersią niemowlę.^[4] Pomimo brakujących dowodów naukowych, ale zgodnie z informacją producenta, hydrokortyzon można stosować u kobiet karmiących. Zwróć jednak uwagę pacjentce, by smarowała niewielką ilością kremu mały obszar ciała i nie dłużej niż 7 dni bez konsultacji z lekarzem.

Kromoglikan sodowy

Zgodnie z informacjami zawartymi w ChPL, zarówno kropli do oczu, jak i aerozolu do nosa, przenikanie kromoglikanu do mleka kobiet karmiących piersią jest mało prawdopodobne. Nie dowiedziono, aby kromoglikan sodowy stosowany przez matkę wywoływał działania niepożądane u karmionego piersią dziecka, lecz według producentów lek można stosować w okresie karmienia piersią tylko w razie zdecydowanej konieczności. ^[5][6] Brakuje danych dotyczących przenikania do mleka matki zarówno po podaniu donosowym, jak i do oczu, jednak ze względu na minimalne wchłanianie oraz niskie stężenie w osoczu matki uznaje się, że jest bezpieczny dla dziecka karmionego piersią.^[7]

Leki, które można polecić na podstawie badań

Loratadyna

Loratadyna (Claritine) przenika do mleka matki w bardzo niewielkim stopniu. Dawka, jaką dziecko pobiera z pokarmem, jest zbyt niska, by wywołać efekt istotny klinicznie.^[8] Ze względu na brak doniesień o szkodliwości oraz potwierdzone niskie stężenie tej substancji leczniczej w mleku matki loratadyna jest pierwszym wyborem spośród leków przeciwhistaminowych.^[9]

Loratadyna jest najlepiej przebadanym lekiem przeciwhistaminowym, pomimo tego w charakterystyce znajdziemy informację, że loratadyna przenika do mleka matki, dlatego nie zaleca się przyjmowania jej w okresie karmienia piersią.^[10]

Cetyryzyna

Biorąc pod uwagę powszechność stosowania leku i brak odnotowanych działań niepożądanych u dzieci karmionych piersią, cetyryzynę (Allertec, Amertil, Zyrtec) można uznać za bezpieczną w okresie laktacji. Jest wręcz proponowana jako najlepszy wybór w leczeniu ANN u kobiet karmiących piersią.^[11] Zgodnie z informacją zawartą w ChPL cetyryzyna przenika do mleka matki w stężeniach stanowiących 25–90% stężenia leku w osoczu (w zależności od czasu pobierania próbek). Należy zatem zachować ostrożność podczas rekomendowania cetyryzyny kobiecie karmiącej piersią.^[12] Możesz bezpiecznie zaproponować kobiecie karmiącej preparat z cetyryzyną, jednak zwróć uwagę pacjentce, by lek stosować możliwie najkrócej i na noc, po ostatnim karmieniu w ciągu dnia i przed najdłuższą przerwą między karmieniami.^[13]

Desloratadyna

Zgodnie z informacją zawartą w ChPL desloratadyna (Aerius, Dasselta, Dehistar, Hitaxa) przenika do mleka i ze względu na to, że bezpieczeństwo jej stosowania nie zostało ustalone, nie należy jej stosować w okresie karmienia piersią.^[14] Stężenie desloratadyny w mleku jest jednak na tyle niskie, że uwzględniając brak doniesień o działaniach niepożądanych u dzieci karmionych piersią, można ją uznać za bezpieczną.^[11]

Leki nierekomendowane

Dimetinden

Zgodnie z informacją zawartą w ChPL dimetindenu (Fenistil krople) w postaci kropli doustnych nie należy zalecać kobietom karmiącym piersią.^[15]

Brakuje danych dotyczących wydzielania dimetindenu do mleka matki. Dimetinden może wywoływać senność, dlatego zarówno dla matki, jak i dla niemowlęcia bezpieczniejsze byłoby przyjmowanie leków przeciwhistaminowych o udowodnionym bezpieczeństwie i bez działania uspokajającego, szczególnie w przypadku wcześniaków i niemowląt poniżej 1. m.ż. W przeciwnym razie podczas karmienia piersią należy przyjmować najmniejszą skuteczną dawkę, ale unikać długotrwałego stosowania. ^[16]

Difenhydramina

Ze stosowaniem difenhydraminy (Nodisen, w: Apap Noc, w: Betadrin, w: Betadrin WZF) przypuszczalnie wiąże się ryzyko wystąpienia u dziecka efektu sedatywnego, jednak nie jest to oparte na żadnych dowodach. Stosowanie leku doraźnie, w małych dawkach przed snem, po ostatnim karmieniu, pozwala zminimalizować ryzyko wystąpienia działań niepożądanych u dziecka.^[17] Zgodnie z informacją zawartą w ChPL difenhydraminy nie należy stosować w okresie karmienia piersią. ^[18] Brakuje dowodów, by bezpiecznie polecić kobiecie karmiącej piersią doustny lek zawierający difenhydraminę.

Hydroksyzyna

Nie odnotowano do tej pory działań niepożądanych u dzieci karmionych piersią przez matki przyjmujące hydroksyzynę (Atarax). Jest mało prawdopodobne, aby hydroksyzyna w dużym stopniu przenikała do kobiecego pokarmu. Jej głównym metabolitem jest cetyryzyna, która jest preferowanym antyhistaminikiem dla kobiet karmiących piersią.^[19]

Zgodnie z informacją zawartą w ChPL nie przeprowadzono badań wydzielania hydroksyzyny do mleka, jednak obserwowano niebezpieczne działania niepożądane u niemowląt, których matki stosowały hydroksyzynę. Z tego powodu, zgodnie z charakterystyką, jej stosowanie jest przeciwwskazane w okresie laktacji, a jeśli jest taka konieczność, karmienie piersią należy przerwać.^[20]

Małe, pojedyncze dawki można bezpiecznie stosować, jednak jeżeli istnieje konieczność stosowania większych dawek lub przez dłuższy czas, należy wybierać bezpieczniejsze środki ze względu na możliwe działania niepożądane u dziecka i ryzyko hamującego działania na laktację.

Mometazon

Mometazon (Nasometin Control, Pronasal Control) to glikokortykosteroid stosowany w postaci aerozolu do nosa m.in. w alergicznym nieżycie nosa.W tej postaci leku nie został zbadany pod kątem przenikania do mleka matki, jednak jest wysoce prawdopodobne, że nie stanowi zagrożenia dla dziecka karmionego piersią.^[21] Zgodnie z informacją zawartą w ChPL brakuje dowodów na bezpieczeństwo stosowania u kobiet karmiących piersią, dlatego jest ono przeciwwskazane.^[22] Pomimo braku przesłanek, które wskazywałyby, że mometazon jest niebezpieczny dla dziecka karmionego piersią, brakuje także potwierdzenia bezpieczeństwa stosowania tego leku zarówno w badaniach, jak i charakterystyce leku.

Piśmiennictwo

1. GlaxoSmithKline. (2009). ChPL Fenistil żel.⬏
2. e-lactancia.org. (2017). Dimetindene Maleate (Topical use). Aktualizacja: 15.07.2017.⬏
3. Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o. (2018). ChPL Maxicortan.⬏
4. Drugs and Lactation Database (LactMed). (2021). Hydrocortisone. Topical. Aktualizacja: 18.01.2021.⬏
5. Sandoz. (2010). ChPL CromoHEXAL krople do oczu.⬏
6. Sandoz. (2013). ChPL CromoHEXAL aerozol do nosa.⬏
7. e-lactancia.org. (2017). Sodium Cromoglicate. Aktualizacja: 29.01.2017.⬏
8. Briggs, G. G., Freeman, R. K., Towers, C. V., Forinash, A. B. (2017). Drugs in pregnancy and lactation: a reference guide to fetal and neonatal risk. Eleventh edition. Lippincott Williams & Wilkins.⬏
9. Drugs and Lactation Database (LactMed). (2018). Loratadine. Aktualizacja: 31.10.2018⬏
10. Bayer Sp. z o.o. (2013). ChPL Claritine.⬏
11. Hale, T. W. (2021). Hale’s Medications & Mothers’ Milk 2021. Springer Publishing Company. Pobrano z: https://www.halesmeds.com/.⬏⬏⬏
12. VEDIM Sp. z o.o. (2020). ChPL Zyrtec.⬏
13. Drugs and Lactation Database (LactMed). (2021). Cetirizine. Aktualizacja: 17.03.2021.⬏
14. Adamed Pharma S.A. (2019). ChPL Hitaxa.⬏
15. GlaxoSmithKline. (2005). ChPL Fenistil krople.⬏
16. e-lactancia.org. (2017). Dimetindene Maleate (Systemic use). Aktualizacja: 15.07.2017.⬏
17. Drugs and Lactation Database (LactMed). (2020). Diphenhydramine. Aktualizacja: 19.10.2020.⬏
18. US Pharmacia Sp. z o.o. (2012). ChPL Apap Noc.⬏
19. Drugs and Lactation Database (LactMed). (2021). Hydroxyzine. Aktualizacja: 15.02.2021.⬏
20. UCB Pharma SA. (2014). ChPL Atarax.⬏
21. Drugs and Lactation Database (LactMed). (2020). Mometasone. Nasal. Aktualizacja: 20.04.2020.⬏
22. Sandoz. (2019). ChPL Nasometin Control.⬏