Termin profilaktyki przedekspozycyjnej (PreP – ang. pre-exposure prophylaxis) odnosi się do leków stosowanych u osób, u których nie wykazano jeszcze zakażenia, ale doszło do sytuacji niosącej ryzyko nabycia takiego zakażenia. Mówiąc o PreP, głównie odnosimy się do leków przeciwwirusowych podawanych w celu zmniejszenia ryzyka nabycia HIV. Działanie to jest wysoce skuteczne, jednak oprócz podawania leków ważne jest także wykonanie szerokiej diagnostyki, terapia innych zakażeń przenoszonych drogą płciową, a także stosowanie innych rozwiązań prowadzących do redukcji nowych zakażeń.^[1] O PreP w HIV pisaliśmy szczegółowo w Zeszycie poświęconym chorobom zakaźnym. (Patrz: “Zeszyty Apteczne: Choroby zakaźne i szczepienia ochronne”.)

Opracowanie PreP dla COVID-19 jest najprawdopodobniej możliwe w krótszym czasie niż wprowadzenie szczepionki. Do tej pory nie ma jeszcze zatwierdzonych leków do zapobiegania i terapii COVID-19. Analizy modelowania molekularnego pozwoliły jednak zidentyfikować związki, które potencjalnie mogłyby powstrzymać replikację wirusa SARS-CoV-2.

PreP to terapia, która zrewolucjonizowała walkę z HIV. Szczepionka przeciw HIV nie została opracowana, pomimo wielu lat badań w tym kierunku. PreP jest środkiem zapobiegawczym, który zmniejszył ryzyko zakażenia populacji podatnej o ponad 99%, jak twierdzą eksperci.

Obecnie badacze odkryli, że niektóre cząsteczki, mogące blokować replikację SARS-CoV-2, są już lekami zatwierdzonymi przez FDA. Jednak ze względu na problemy w USA z koordynowaniem niektórych niezbędnych procesów, które miały oceniać działanie przeciwwirusowe in vitro, liczba związków o udowodnionej skuteczności jest znacznie ograniczona.

Eksperci podkreślają, że używanie leków przeciwwirusowych w celu zapobiegania rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2, tak jak do tej pory było do stosowane w celu zapobiegania zakażeniu HIV, otwiera nowe światło na zakończenie obecnej pandemii. Jednak aby było to realne, potrzebne jest odpowiednie zarządzanie kluczowymi procesami, tj. wysokowydajne badania przesiewowe, a także uznanie badań klinicznych za priorytetowe.

Na podstawie wcześniejszych doświadczeń z pandemiami tj. HIV, najskuteczniejszą metodą osiągania zadowalających efektów, jest stworzenie skoordynowanego procesu pomiędzy instytucjami tj. NIH (ang. National Institutes of Health) i WHO, a także partnerami akademickimi i przemysłowymi.^[2]

NIH jest krajową agencją badań medycznych, stanowiącą część amerykańskiego Departamentu Zdrowia i Opieki społecznej. Do celów agencji należy m.in.: wspieranie odkryć i innowacyjnych strategii badawczych, które mogą być zastosowane w ochronie i poprawie zdrowia, poszerzanie baz wiedzy w dziedzinie nauk medycznych, a także promowanie wysokiego poziomu rzetelności w badaniach naukowych.^[3]

Piśmiennictwo

1. Polskie Towarzystwo Naukowe: Zasady opieki nad osobami zakażonymi HIV, 2018. pełny tekst⬏
2. Pharmacy Times: Development of PreP for COVID-19 Could Allow Country to Open Safely Before a Vaccine Is Available [dostęp: 26.052020] pełny tekst⬏
3. National Institutes of Health: Mission and Goals [dostęp: 26.05.2020] pełny tekst⬏