Spis treści
Pytanie czytelnika
Czy probiotyki lepiej stosować na pusty żołądek czy z posiłkiem?
Krótka odpowiedź
Nie wszystkie probiotyki powinno stosować się na pusty żołądek. Warto sprawdzić rekomendacje producentów, aby uniknąć dodatkowych działań niepożądanych u pacjenta.
Wyjaśnienie
Aby udzielić odpowiedzi na pytanie, czy sposób przyjmowania probiotyku (z posiłkiem lub bez) ma jakiekolwiek znaczenie dla procesu leczenia, a jeśli tak to jakie, musimy przyjrzeć się szeregowi badań oraz zapisom w charakterystykach produktów leczniczych zawierających probiotyki.
Probiotyki muszą przetrwać w kwaśnym środowisku żołądka, zanim dotrą do jelit i skolonizują ich śluzówkę.[1] Dlatego też pożądaną cechą wśród szczepów probiotycznych jest kwasooporność.
Sposób przyjmowania probiotyku, to, czy może być zażywany na pusty żołądek, zależy od tego, z jakim szczepem mamy do czynienia. Przykładowo, badania szczepów Lactobacillus rhamnosus R0011 i Lactobacillus helveticus R0052 (Lacidofil) wykazały, że bakterie te są wrażliwe na działanie kwasu solnego.[2] Obecność pokarmu w żołądku podnosi pH, co zwiększa szanse tych bakterii na przeżycie. Dlatego należy zalecać przyjmowanie ich z posiłkiem.
Jak podają charakterystyki leków Lakcid i Lakcid Forte, zawarte w nich szczepy Lactobacillus rhamnosus Pen, E/N, Oxy są oporne na niskie pH soku żołądkowego i działanie soli kwasów żółciowych.[3] Szczep Lactobacillus rhamnosus GG (suplement Dicoflor) również cechuje się wysokim wskaźnikiem przeżywalności w warunkach zbliżonych do tych panujących w żołądku.[4] Nie ma więc znaczenia, czy szczepy te przyjęte zostaną w trakcie, czy po posiłku.
W badaniu in vitro z 2011 r. przeprowadzonym na modelu układu pokarmowego człowieka (IViDiS – in vitro Digestive System) testowano 4 różne szczepy probiotyczne:
- Lactobacillus helveticus R0052 + Lactobacillus rhamnosus R0011
- Bifidobacterium longum R0175
- Saccharomyces boulardii (szczepu nie sprecyzowano).
Według tych badań przeżywalność bakterii była największa, gdy podawano je 30 min przed lub równocześnie z posiłkiem, a najsłabsza przy podaniu ich 30 min po posiłku. Co ciekawe, zauważono, że popijanie kapsułek zawierających szczepy probiotycznych bakterii napojem o min. 1% zawartości tłuszczu korzystnie wpływało na ich przeżywalność. W tych samych badaniach probiotyczny gatunek drożdży Saccharomyces boulardii okazał się być niewrażliwy na badane czynniki,[5] co sprawia, że jego przyjmowanie nie musi być w żaden sposób skorelowane z posiłkami.
![Czy probiotyki lepiej stosować na pusty żołądek czy z posiłkiem? [Q&A]](data:image/svg+xml;nitro-empty-id=MTUyODo2NjE=-1;base64,PHN2ZyB2aWV3Qm94PSIwIDAgMzAwIDE2NyIgd2lkdGg9IjMwMCIgaGVpZ2h0PSIxNjciIHhtbG5zPSJodHRwOi8vd3d3LnczLm9yZy8yMDAwL3N2ZyI+PC9zdmc+)
Jakich rekomendacji udzielić pacjentowi?
Podsumowując, jeżeli pacjent prosi o probiotyk, który będzie mógł przyjmować niezależnie od posiłków, poleć mu preparat zawierający szczep drożdży Saccharomyces boulardii CNCM I-745 (Enterol), szczepy Lactobacillus rhamnosus Pen, E/N, Oxy (Lakcid, Lakcid Forte) lub preparaty mające w składzie szczep Lactobacillus rhamnosus GG (suplement Dicoflor).
Według charakterystyki leku Lacidofil, probiotyki zawierające szczepy Lactobacillus rhamnosus R0011 i Lactobacillus helveticus R0052 należy stosować z posiłkiem lub maksymalnie 30 min przed nim.[6] Zwróć pacjentowi uwagę, żeby probiotyki popijał bądź rozpuszczał w przegotowanej wodzie lub mleku o temperaturze pokojowej, gdyż zbyt wysoka temperatura napoju lub pokarmu zabije bakterie znajdujące się w przyjmowanym preparacie.
Piśmiennictwo:
- Wang C. et al.: Mechanisms and improvement of acid resistance in lactic acid bacteria. Arch Microbiol., 2018. abstrakt ⬏
- Foster L. M. et al.: A comprehensive post-market review of studies on a probiotic product containing Lactobacillus helveticus R0052 and Lactobacillus rhamnosus R0011. Benef Microbes, 2011. pełny tekst ⬏
- ChPL Lakcid, ChPL Lakcid Forte ⬏
- Corcoran B. M. et al.: Survival of probiotic lactobacilli in acidic environments is enhanced in the presence of metabolizable sugars. Applied and environmental microbiology, 2005. pełny tekst ⬏
- Tompkins T. A. et al.: The impact of meals on a probiotic during transit through a model of the human upper gastrointestinal tract. Benef Microbes, 2011. pełny tekst ⬏
- ChPL Lacidofil ⬏
Pisze Pani: “Przykładowo, badania szczepów Lactobacillus rhamnosus R0011 i Lactobacillus helveticus R0052 (Lacidofil) wykazały, że bakterie te są wrażliwe na działanie kwasu solnego.[2] Obecność pokarmu w żołądku obniża pH, co zwiększa szanse tych bakterii na przeżycie. Dlatego należy zalecać przyjmowanie ich z posiłkiem.”
A potem:
“Według charakterystyki leku Lacidofil, probiotyki zawierające szczepy Lactobacillus rhamnosus R0011 i Lactobacillus helveticus R0052 należy stosować z posiłkiem lub maksymalnie 30 min przed nim.”
Więc jak w końcu? Skoro niskie pH żołądka zabija te bakterie – to chyba jednak po posiłku należy Lacidofil rekomendować?
Dziękuję za zwrócenie uwagi, oczywiście obecność pokarmu w żołądku podnosi pH, a co za tym idzie zwiększa szanse bakterii na przeżycie 🙂 Poprawione.
Jak słusznie Pani zauważyła na początku artykułu przytoczyłam badania, które wykazały, że szczepy L. rhamnosus R0011 i L. helveticus R0052 są wrażliwe na działanie kwasu solnego, co sugeruje, że należy przyjmować je razem z posiłkiem.
Kolejne przedstawione przeze mnie badania tych szczepów, in vitro, na modelu układu pokarmowego człowieka, który odtwarza środowisko panujące w układzie pokarmowym, podają już bardziej dokładne informacje, że przeżywalność L. rhamnosus R0011 i L. helveticus R0052 jest największa, gdy podawane są równocześnie z posiłkiem, jak również 30 min przed nim, co zgadza się z informacją zawartą w charakterystyce leku Lacidofil. Zatem można rekomendować przyjmowanie leku Lacidofil 30 min przed posiłkiem lub w jego trakcie.