Leczenie i profilaktyka wszawicy

Wszawica jest chorobą pasożytniczą spowodowaną najczęściej przez wesz głowową (Pediculus capitis). Choroba przenosi się prawie zawsze przez bezpośredni kontakt z owłosioną skórą głowy osoby zarażonej. Najczęstszym objawem wszawicy jest uporczywy świąd głowy oraz obecność na skórze głowy żywych wszy lub gnid. Rozpoznanie choroby nie jest trudne, a skuteczne leczenie można podjąć za pomocą preparatów dostępnych w aptece bez recepty.

Wszawica – fakty i mity

1. MIT: Obecność wszy związana jest z brudem i brakiem higieny. FAKT: Wszawica może zaatakować zarówno głowy czyste, jak i zaniedbane. Dla wszy poziom higieny żywiciela bez znaczenia.
2. MIT: Wszawica to tylko problem estetyczny. FAKT: Wszawica jest zarówno problemem estetycznym jak i zdrowotnym. Intensywny świąd może być źródłem zaburzeń snu, czy podrażnienia skóry głowy.
3. MIT: Trudno pozbyć się wszy. FAKT: Przy stosowaniu zaleceń leczenie wszawicy jest szybkie i skuteczne. Dostępne preparaty zabijają wszy i gnidy już po pierwszym użyciu.
4. MIT: Wszawica występuje tylko u dzieci. FAKT: Wszawica dotyczy osób w każdym wieku.
5. MIT: Ścięcie włosów jest szybkim sposobem wyeliminowania wszy. FAKT: Obcięcie włosów może pomóc, ale nie wyleczy wszawicy. Na rynku istnieją preparaty, które skutecznie leczą chorobę u osób z długimi włosami, dlatego ścinanie włosów nie jest konieczne.
6. MIT: Wszy żyją poza włosami żywiciela przez wiele dni. FAKT: Bez żywiciela wesz jest w stanie przeżyć około 1-2 dni.
7. MIT: Zwierzęta przenoszą wszy. FAKT: Wszy bytujące na zwierzętach nie są szkodliwe dla człowieka i nie jest możliwe, aby pies lub kot nimi nas zaraził. Jedynymi żywicielami wszy głowowej są ludzie.

Profilaktyka wszawicy

Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się pasożytów na innych członków rodziny, zastosuj się do poniższych rad.

• Czapki, szaliki, pościel, ubrania i ręczniki, z którymi osoba z wszawicą miała kontakt w ostatnich dwóch dniach przed rozpoczęciem leczenia, powinny być wyprane w temperaturze powyżej 50 °C i starannie wysuszone. Dobrze jest pamiętać, że dorosłe wszy i jajeczka giną po 5 minutach w temperaturze powyżej 50°C.
• Rzeczy, które nie mogą być uprane, należy wyprać chemicznie w pralni lub umieścić w szczelnie zamkniętych workach na co najmniej 2 tygodnie.
• Nie należy pożyczać/udostępniać innym osobom przedmiotów, które miały styczność z włosami chorej osoby np. czapki, kapelusze, ręczniki oraz rzeczy używane do kosmetyki włosów.
• Podłogi lub meble w razie konieczności zaleca się starannie odkurzyć, gdyż mogą się na nich znajdować włosy zarażonej osoby z przyklejonymi do nich jajeczkami.
• Grzebienie i szczotki użyte do wyczesywania włosów należy zanurzyć w wodzie o temperaturze 50°C na minimum 5-10 minut.

Wszyscy domownicy powinni zostać sprawdzeni pod kątem obecności wszy, a w razie potrzeby również poddani leczeniu.

Leczenie niefarmakologiczne

W celu całkowitego usunięcia wszy stosuje się zarówno preparaty chemiczne, jak i ręczne wyczesywanie pasożytów i gnid z włosów. Czesanie włosów na mokro pozwala na usunięcie wszy przy użyciu specjalnego, bardzo gęstego grzebienia (o rozstawie zębów 0,2-0,3 mm). To tania i dostępna niemalże dla wszystkich metoda, ale często okazuje się niewystarczająca. Aby prawidłowo czesać włosy, należy:

• umyć włosy zwykłym szamponem i nałożyć na nie odżywkę,
• rozczesać włosy przy użyciu normalnego grzebienia,
• podzielić włosy na sekcje, szczególnie jeśli są długie i/lub gęste;
• używając gęstego grzebienia, wyczesywać pasma włosów sekcjami rozpoczynając od skóry głowy,
• aby być pewnym, że czynność została wykonana prawidłowo i żadne wszy lub gnidy nie zostały pominięte, najlepiej powtórzyć cały proces.

Aby zapobiec powtórnemu zarażeniu i uniknąć sytuacji, w których żywe wszy wykształciły się z jajeczek, które przetrwały, zaleca się, aby cały proces powtórzyć 5.,9. i 13. dniu terapii.

Leczenie farmakologiczne

Niektóre preparaty zabijają zarówno żywe wszy, jak i jajeczka. Inne działają głównie na dorosłe osobniki i w tych przypadkach zaleca się rutynowo powtórkę leczenia, w zależności od wytycznych producenta, najczęściej po 7-10 dniach.

Preparaty stosowane tradycyjnie

Tego typu preparatami są np. Artemisol płyn i Delacet płyn. Zawierają wyciągi roślinne (nalewka z piołunu i wrotyczu lub nalewka z ostróżeczki polnej). Artemisol jest przeciwwskazany u dzieci poniżej 7 roku życia, a Delacet stosuje się u dorosłych i dzieci powyżej 6 lat. Stosując oba te preparaty włosy, należy obficie zwilżyć płynem, zawiązać chustką lub folią i pozostawić na 2-3 godziny. Nie należy ich stosować, jeśli skóra głowy jest podrażniona lub uszkodzona.

Dimetikon

Preparaty z dimetikonem są bezpieczne, zalecane dla dzieci powyżej 6. miesiąca życia. Działają przez fizyczne zablokowanie układu oddechowego pasożyta, powodując uduszenie i obumarcie wszy, larw i gnid. W zależności od zaleceń producenta należy je nałożyć na suche włosy i pozostawić od 15 minut do 1 godziny, następnie wyczesać martwe owady i umyć głowę zwykłym szamponem. Ponieważ dimetikon działa silniej na dorosłe osobniki niż na jajeczka, kurację należy powtórzyć 7-10 dni później. Przykładowy preparat z dimetikonem to Hedrin.

Cyklometikon

Preparaty zawierające cyklometikon są bezpieczne, dopuszczone do stosowania dla dzieci powyżej 2. roku życia. Likwidują zarówno wszy, jak i gnidy. Producent zaleca jednorazowe stosowanie. Cyklometikon zawiera preparat Pipi Nitolic.

Oleje mineralne

Preparaty zawierające oleje mineralne są bezpieczne, rekomendowane od 2. roku życia. Zaleca się ich aplikację na suchą skórę głowy, pozostawianie na 10 minut, zwilżanie wodą aż do uzyskania piany, a następnie staranne spłukanie. Po 7 dniach kurację należy powtórzyć. Na działaniu olei mineralnych bazuje Paranit.

Permetryna

Permetryna (w preparacie Sora Forte) dopuszczona jest do użycia u dzieci powyżej 3. roku życia. Preparaty z permetryną rekomenduje się w momencie, gdy leczenie dimetikonem/cyklometikonem zawiedzie. Ze względu na cykl rozwojowy wszy zaleca się powtórzenie leczenia po 10 dniach po pierwszej aplikacji. Preparaty z permetryną mogą powodować działania niepożądane: świąd, rumień, wysypkę.

Pamiętaj, że w przypadku rozpoznania wszy u dziecka, należy poinformować szkołę i uprzedzić kolegów dziecka, aby mogli sprawdzić, czy nie zostali zarażeni. Poniżej podsumowanie najważniejszych zasad leczenia wszawicy.

• Środki profilaktyczne zapobiegają rozwinięciu się zarażenia, jak również zmniejszają ryzyko nawrotu.
• Czesanie włosów na mokro to najtańszy i skuteczny środek zwalczający wszy.
• Preparaty 1. rzutu to środki zawierające głównie dimetikon, w ich przypadku zaleca się powtórzenie terapii 7-10 dni później.
• Preparaty z permetryną powinny być stosowane jako środki 2. rzutu.

Wydał(a):