Glukozamina jest substancją naturalnie występującą w organizmie i wykorzystywaną do budowy chrząstki stawowej. Preparaty zawierające glukozaminę są stosowane w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów (ChZS).
Przegląd Cochrane z 2005 roku wykazał skuteczność preparatów siarczanu glukozaminy w postaci krystalicznej w łagodzeniu bólu w przebiegu ChZS. W badaniu zastosowano dawkowanie 1500 mg/dobę w jednej dawce lub w trzech równych dawkach po 500 mg. Skuteczność innych form glukozaminy pozostaje wątpliwa.[1] Z uwagi na znikomą toksyczność oraz niewielką ilość działań niepożądanych preparaty z glukozaminą znajdują swoje miejsce w europejskich wytycznych leczenia zwyrodnienia stawów, jako leki uzupełniające.[2] Jakie są różnice w preparatach zawierających w składzie glukozaminę?
Dostępne formy i połączenia preparatów z glukozaminą
Preparaty dostępne w obrocie aptecznym zawierają glukozaminę w postaci soli:[3]
- siarczanu glukozaminy – glukozamina w postaci siarczanu wymaga dodatkowych stabilizatorów w postaci soli (na przykład połączenia z KCl), a jej czystość wynosi 74%.
- chlorowodorku glukozaminy – glukozamina w postaci chlorowodorku nie zawiera grupy siarczanowej a jej czystość ocenia się na 99%. Z tego wynika, że 1500 mg chlorowodorku glukozaminy odpowiada 2608 mg siarczanu glukozaminy ze stabilizatorem.
Preparaty glukozaminy dostępne są jako leki na receptę lub jako suplementy diety w postaci tabletek, kapsułek, proszków do przyrządzenia zawiesiny i roztworów do wstrzykiwań. Należy wziąć pod uwagę, że dla suplementów mówimy jedynie o deklarowanej przez producenta zawartości substancji czynnej. Z kolei mnogość dostępnych w obrocie form preparatów z glukozaminą pozwala dobrać taką, która odpowiada pacjentowi najbardziej. W Najczęściej łączy się glukozaminę z siarczanem chondroityny, kolagenem, witaminą C czy wyciągami roślinnymi, np. wyciągiem z Boswellia serrata.
Dowody z badań klinicznych nad skutecznością glukozaminy zebrano w osobnym artykule. (Patrz: “Glukozamina”.)
Podobieństwa i różnice
W obrocie aptecznym jest wiele produktów zawierających w składzie glukozaminę, które różnią się m.in.:
- Formą chemiczną głównego składnika – glukozamina może występować w postaci soli – chlorowodorku lub siarczanu. Chlorowodorek i siarczan glukozaminy są uznawane za proleki. W żołądku dochodzi do ich całkowitego rozpuszczenia i zostają przekształcone w wolne zasady glukozaminy. W tej postaci są łatwo dostępne do wchłonięcia w jelicie cienkim.[4] W badaniu porównującym skuteczność siarczanu i chlorowodorku glukozaminy w łagodzeniu bólu stawu kolanowego w przebiegu ChZS nie wykazano istotnej różnicy w skuteczności pomiędzy obiema solami.[5]
- Statusem – w obrocie aptecznym dostępne są leki na receptę oraz suplementy diety zawierające w składzie glukozaminę. Do leków na receptę zaliczymy: tabletki Flexove, proszek do sporządzenia zawiesiny Arthryl, roztwór do wstrzykiwań Arthryl fast (w połączeniu z chlorowodorkiem lidokainy) oraz kapsułki Chronada (w połączeniu z siarczanem chondroityny).
- Postacią farmaceutyczną – preparaty z glukozaminą dostępne są pod postacią tabletek, kapsułek, proszków i tabletek do przyrządzania zawiesiny oraz roztworu do wstrzykiwań. Roztwór do wstrzykiwań jest przeznaczony do stosowania wyłącznie u pacjentów, u których jest przeciwwskazane stosowanie glukozaminy doustnie, gdyż podanie w postaci roztworu do wstrzykiwań może powodować reakcje w miejscu wstrzyknięcia (np. ropień i zapalenie tkanki podskórnej). Biodostępność glukozaminy po podaniu domięśniowym jest wyższa niż po podaniu doustnym, a stężenia w płynie maziówkowym po podaniu 400 mg glukozaminy domięśniowo są wyższe niż po podaniu 1500 mg doustnie. Umożliwia to zachowanie dłuższych odstępów między dawkami (3 razy w tygodniu) podawanymi domięśniowo w porównaniu z codziennym podawaniem doustnym.[6] Postaci do przyrządzenia zawiesiny sprawdzą się u pacjentów mających problem z połykaniem dużych tabletek i kapsułek, ale skuteczność wszystkich postaci doustnych jest porównywalna.
- Dawką glukozaminy – zawartość glukozaminy w dostępnych w obrocie preparatach znacząco się różni – od 50 do 1500 mg siarczanu glukozaminy. W przypadku dawki należy zwrócić uwagę na to, czy producent podaje dawkę czystej glukozaminy czy glukozaminy pod postacią soli, bo znacząco zmienia to zawartość samej glukozaminy. Różnice w dawkach pociągają za sobą zróżnicowane dawkowania preparatów. Rekomendowane dawkowanie glukozaminy to 1500 mg na dobę w jednej dawce lub w trzech równych dawkach. Badania porównujące farmakokinetykę po podaniu dawek: 1500 mg siarczanu glukozaminy (w formie krystalicznej), 1500 mg chlorowodorku glukozaminy oraz 3 dawek po 500 mg chlorowodorku glukozaminy wskazują, że jedynie podanie 1500 mg siarczanu glukozaminy pozwala na osiągnięcie odpowiednio wysokiego, wykazującego działanie terapeutyczne stężenia w osoczu.[7]
- Dodatkowymi składnikami – glukozamina wchodzi w skład wielu złożonych preparatów. Często łączona jest z siarczanem chondroityny, kolagenem czy witaminą C. Wyniki podwójnie zaślepionego badania z randomizacją wskazują, że połączenie glukozaminy w dawce 1500 mg z siarczanem chondroityny w dawce 800 mg powodowało zmniejszenie zwężenia szpary stawowej u chorych na ChZS, co nie miało miejsca w przypadku zastosowania ich pojedynczo.[8] Brak jest badań potwierdzających skuteczność pozostałych połączeń glukozaminy.
- Pochodzeniem składnika – Glukozamina zwykle pochodzi ze źródeł odzwierzęcych – najczęściej pozyskiwana jest ze skorupiaków, krewetek i krabów. Z uwagi na występujące dość często uczulenia na owoce morza warto wspomnieć, że producenci dwóch produktów deklarują inne źródło pochodzenia glukozaminy i podają informację, że ich produkty są wegańskie i hipoalergiczne. Są to preparaty firmy Solgar i Terranova.
Zobacz też: Glukozamina – Ścieżka rekomendacji
Zestawienie tabelaryczne preparatów z glukozaminą
Wśród wszystkich produktów zawierających glukozaminę na uwagę na pewno zasługują te zarejestrowane jako leki. Wszystkie z nich są dostępne na receptę. Pozostała grupa to suplementy, dla których producenci podają deklarowaną zawartość poszczególnych składników. Warto zwrócić uwagę na to, że producenci często nie podają dawki wolnej glukozaminy, a dawkę soli lub połączenia soli z chlorkiem potasu, co znacząco zmienia zawartość czystej glukozaminy. Przy doborze preparatu warto sprawdzić jego dawkowanie – preparaty z tej grupy są stosowane przez długi okres czasu, zatem warto wybrać ten, którego dawkowanie będzie dla pacjenta mało uciążliwe.
Poniższe zestawienie tabelaryczne obejmujące status produktu, jego nazwę handlową i postać oraz dawkę, dawkowanie i dodatkowe składniki pozwoli dobrać odpowiedni dla pacjenta produkt.
Status | Nazwa handlowa | Postać | Dawka glukozaminy i pochodzenie (jeśli podano) | Dawkowanie | Dodatkowe składniki czynne |
---|---|---|---|---|---|
Lek Rp | Arthryl | Proszek do sporządzania roztworu doustnego | 1500 mg siarczanu glukozaminy (1884 mg krystalicznego siarczanu glukozaminy) | 1 saszetka dziennie | - |
Lek Rp | Arthryl fast | Roztwór do wstrzykiwań domięśniowych | 400 mg siarczanu glukozaminy (502,5 mg siarczanu glukozaminy z chlorkiem sodu) | 1-2 ampułki 3 razy w tygodniu | Chlorowodorek lidokainy |
Lek Rp | Flexove | tabletki | 625 mg chlorowodorku glukozaminy | 2 tabletki 1 raz dziennie | - |
Lek Rp | Chronada | Kapsułki twarde | 250 mg chlorowodorku glukozaminy | 2 kapsułki 3 razy na dobę | siarczan chondroityny |
Suplement diety | Arthron complex | Tabletki powlekane | 500 mg siarczanu glukozaminy 2KCl ze skorupiaków | 2-3 tabletki dziennie | Siarczan chondroityny i L-cysteina |
Suplement diety | Artrobon | Kapsułki | 500 mg siarczanu glukozaminy ze skorupiaków | 2 razy dziennie 2 kapsułki | Ekstrakt z korzenia hakorośli |
Suplement diety | TERRANOVA Glukozamina, Boswellia & MSM kompleks | kapsułki | 500 mg chlorowodorku glukozaminy pochodzenia roślinnego, produkt wegański | 1-2 kapsułki dziennie | m.in.: żywica z Boswelli[KT1] a serrata, liść pokrzywy, korzeń kurkumy, korzeń/kłącze imbiru, MSM |
Suplement diety | SOLGAR Chlorowodorek Glukozaminy 1000 mg | tabletki | 1000 mg chlorowodorku glukozaminy niepochodzącego ze skorupiaków, produkt wegański | 1 tabletka dziennie | - |
Suplement diety | Olimp Flexagen Forte | Tabletki powlekane | 150 mg siarczanu glukozaminy (200 mg siarczanu 2KCl) ze skorupiaków | 2 tabletki dziennie | m.in.: hydrolizat kolagenu, siarczan chondroityny, ekstrakt Boswellia serrata |
Suplement diety | Olimp Glucosamine plus | kapsułki | 500 mg siarczanu chondroityny (666 mg siarczanu 2KCl) ze skorupiaków | 1 kapsułka 3 razy dziennie | Siarczan chondroityny, witamina C |
Suplement diety | Glukozamina plus Laboratoria Natury | kapsułki | 500 mg siarczanu glukozaminy 2KCl ze skorupiaków | 3 razy dziennie 1 kapsułka | Witamina C |
Suplement diety | Olimp Arthroblock | kapsułki | 375 mg siarczanu glukozaminy (500 mg siarczanu 2KCl) ze skorupiaków | 1 kapsułka 1-2 razy dziennie | m.in. siarczan chondroityny, ekstrakt Boswellia serrata, ekstrakt imbiru |
Suplement diety | Olimp Arthroblock forte | kapsułki | 375 mg siarczanu glukozaminy (500 mg siarczanu 2KCl) ze skorupiaków | 1 kapsułka 1-2 razy dziennie | m.in. siarczan chondroityny, ekstrakt Boswellia serrata, ekstrakt imbiru |
Suplement diety | Olimp Gold Glucosamine 1000 | kapsułki | 565 mg glukozaminy (950 mg siarczanu 2KCl) ze skorupiaków | 2 kapsułki dziennie | Witamina C |
Suplement diety | FLEXISTAV EXTRA | Proszek do rozpuszczania, smak cytrynowy | 769 mg glukozaminy (1500 mg siarczanu 2KCl) | 1 saszetka dziennie | m.in.: hydrolizat kolagenu, ekstrakt z kadzidłowca indyjskiego, siarczan chondroityny, ekstrakt z owocu awokado |
Suplement diety | Doppelherz aktiv Na stawy Forte | kapsułki | 700 mg siarczanu glukozaminy ze skorupiaków | 2 kapsułki dziennie | Siarczan chondroityny, witamina C, miedź |
Suplement diety | Doppelherz aktiv Na stawy complex 1000 | kapsułki | 500 mg siarczanu glukozaminy ze skorupiaków | 2 kapsułki dziennie | m.in.: siarczan chondroityny, kolagen, kwas hialuronowy, małże nowozelandzkie |
Suplement diety | Doppelherz aktiv Na stawy MAX | tabletki | 1200 mg chlorowodorku glukozaminy z krewetek lub krabów | 1 tabletka dziennie | Witaminy: D, K, E, C |
Suplement diety | Doppelherz aktiv Na stawy Kolagen | kapsułki | 50 mg siarczanu glukozaminy | 2 kapsułki dziennie | Kompleks kolagenu, kwas hialuronowy, siarczan chondroityny |
Suplement diety | Duo Stawy MaxiFlex Glukozamina | Tabletki musujące, smak pomarańczowy | 1350 mg siarczanu glukozaminy | 1 tabletka dziennie w dwóch porcjach | m.in.: siarczan chondroityny, ekstrakt z liścia pokrzywy zwyczajnej, witamina C |
Suplement diety | Artresan | saszetki | 1500 mg siarczanu glukozaminy 2KCl (1177 mg glukozaminy) | 1 saszetka dziennie | Metylosulfonylometan (MSM), ekstrakt z korzenia imbiru, witamina C, miedź |
Suplement diety | Artresan Optima | kapsułki | 500 mg siarczanu glukozaminy | 3 kapsułki dziennie | Kompleks Mediflex, witamina C, niacyna, cynk, mangan |
Suplement diety | Artresan Optima 1aday | tabletki | 1500 mg siarczanu glukozaminy (888 mg glukozaminy) | 1 tabletka dziennie | Kompleks Mediflex, witamina C, niacyna, cynk, mangan |
Suplement diety | Collaflex Duo | Saszetki, aromat truskawkowy | 1000 mg siarczanu glukozaminy 2KCl ze skorupiaków | 1 saszetka dziennie | Hydrolizowany kolagen, witamina C, ekstrakt z kadzidłowca i imbiru |
Suplement diety | Biolevox™ Complex bis | Tabletki powlekane | 500 mg siarczanu glukozaminy (396 mg glukozaminy) | 1 tabletka 3 razy dziennie | Siarczan chondroityny, mangan, witamina C |
Suplement diety | Naturell Glukozamina + C | tabletki | 375 mg siarczanu glukozaminy (300 mg glukozaminy) pochodzenia naturalnego | 4 tabletki dziennie | Witamina C |
Piśmiennictwo
- Towheed, T., Maxwell, L., Anastassiades, T. P., Shea, B., Houpt, J., Welch, V., … Wells, G. A. (2005).: Glucosamine therapy for treating osteoarthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews.⬏
- Jordan, K. M., Arden, N. K., Doherty, M., Bannwarth, B., Bijlsma, J. W., Dieppe, P., Gunther, K., Hauselmann, H., Herrero-Beaumont, G., Kaklamanis, P., Lohmander, S., Leeb, B., Lequesne, M., Mazieres, B., Martin-Mola, E., Pavelka, K., Pendleton, A., Punzi, L., Serni, U., Swoboda, B., … Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials ESCISIT (2003).: EULAR Recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis: Report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Annals of the rheumatic diseases, 62(12), 1145–1155. pełny tekst⬏
- Fox, B. (2008).: Glucosamine hydrochloride for the treatment of osteoarthritis symptoms. Clinical Interventions in Aging, Volume 2, 599–604.⬏
- ChPL Chronada⬏
- Qiu GX, Weng XS, Zhang K, et al. (2005).: A multi-central, randomized, controlled clinical trial of glucosamine hydrochloride/sulfate in the treatment of knee osteoarthritis. Zhonghua yi xue za zhi. 2005 Nov;85(43):3067-3070. PMID: 16324409.⬏
- ChPL Arthryl Fast⬏
- Kucharz, E. J., Kovalenko, V., Szántó, S., Bruyère, O., Cooper, C., & Reginster, J.-Y. (2016).: A review of glucosamine for knee osteoarthritis: why patented crystalline glucosamine sulfate should be differentiated from other glucosamines to maximize clinical outcomes. Current Medical Research and Opinion, 32(6), 997–1004. pełny tekst⬏
- Fransen, M., Agaliotis, M., Nairn, L., Votrubec, M., Bridgett, L., Su, S., Jan, S., March, L., Edmonds, J., Norton, R., Woodward, M., Day, R., & LEGS study collaborative group (2015).: Glucosamine and chondroitin for knee osteoarthritis: a double-blind randomised placebo-controlled clinical trial evaluating single and combination regimens. Annals of the rheumatic diseases, 74(5), 851–858. abstrakt⬏
Bardzo przydatny artykuł w perspektywie zbliżających się aktywności wiosenno-letnich. Częstym dylematem pacjentów jest wybór między glukozaminą a kolagenem i takiego poszerzenia tematu oczekuję 🙂
Polecam zerknąć tutaj: https://opieka.farm/leki-i-suplementy-na-regeneracje-stawow/