fbpx

Acetylocysteina – Ścieżka rekomendacji

Autor:
mgr farm.
Dodano: 09/09/2019
Aktualizacja: 01/11/2022
Acetylocysteina - komu polecać, jak stosować, jak działa, na jakie interakcje i efekty uboczne zwrócić uwagę?
Acetylocysteina - komu polecać, jak stosować, jak działa, na jakie interakcje i efekty uboczne zwrócić uwagę?
Acetylocysteina - komu polecać, jak stosować, jak działa, na jakie interakcje i efekty uboczne zwrócić uwagę?

N-acetylocysteina (NAC) to pochodna cysteiny (endogennego aminokwasu) o działaniu mukolitycznym, stosowana w leczeniu chorób układu oddechowego oraz jako antidotum na zatrucie paracetamolem, a także eksperymentalnie w leczeniu różnych schorzeń psychiatrycznych.[1][2]

Acetylocysteina – Komu można polecać?

Preparaty z N-acetylocysteiną można polecić dorosłym i dzieciom powyżej 2 r.ż., którzy:

  • cierpią na infekcje dróg oddechowych objawiające się wytwarzaniem gęstej wydzieliny,
  • stosują przewlekle N-acetylocysteinę w celu ograniczenia zaostrzeń przewlekłego zapalenia oskrzeli i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i zabrakło im leku do kontynuacji terapii (w przypadku preparatów OTC jest to zastosowanei off-label).[3]

Zgodnie z rekomendacjami autorów przeglądu Cochrane i ChPL zarejestrowanych w Polsce preparatów N-acetylocysteiny nie zaleca się stosowania NAC u dzieci poniżej 2 r.ż. ze względu na ograniczoną u nich zdolność odkrztuszania i możliwą niedrożność dróg oddechowych.[4][5] Mimo to w wielu krajach dopuszcza się stosowanie N-acetylocysteiny u dzieci powyżej 1. miesiąca w dawce 50-100 mg od 2 do 3 razy dziennie.[6]

W osobnym opracowaniu omówiliśmy temat stosowania leków wykrztuśnych w ciąży. (Patrz: Leki przeciwkaszlowe i wykrztuśne u kobiet w ciąży”.)

Acetylocysteina – Jak stosować?

N-acetylocysteinę zaleca się stosować:

  • u dorosłych i dzieci powyżej 14 r.ż.: doustnie 600 mg raz dziennie lub 200 mg 3 razy dziennie,[7]
  • u dzieci od 6 do 14 r.ż.: doustnie do 400 mg na dobę,[8]
  • u dzieci od 2 do 6 r.ż.: doustnie do 300 mg na dobę,[8]
  • po posiłku,
  • najpóźniej 4 godziny przed snem,
  • nie dłużej niż 4-5 dni bez konsultacji lekarskiej.

W trakcie leczenia potrzebne jest nawadnianie organizmu, dlatego zaleć pacjentowi picie (najlepiej wody) w dużych ilościach.

Acetylocysteina – Jak działa?

N-acetylocysteina zmniejsza lepkość wydzieliny przez rozrywanie wiązań disiarczkowych w łańcuchach mukopolisacharydowych obecnych w śluzie. Dzięki temu ułatwione zostaje odkrztuszanie, przez co następuje poprawa oddychania i złagodzenie męczącego kaszlu.

Acetylocysteina – Na co uważać?

N-acetylocysteina upłynnia także śluz chroniący błonę śluzową żołądka, co może objawiać się jej podrażnieniem i nasileniem choroby wrzodowej.[9]

N-acetylocysteina może powodować skurcz oskrzeli, przez to trzeba zachować szczególną ostrożność u osób chorych na astmę oskrzelową. Jeśli objaw wystąpi, należy natychmiast odstawić lek.[9]

Mimo że producenci preparatów z N-acetylocysteiną informują o niewystarczających danych dotyczących stosowania leku w ciąży, za jego bezpieczeństwem przemawia fakt, że nie przenika przez łożysko,[10] a także doniesienia o zastosowaniu N-acetylocysteiny wraz z kwasem foliowym jako środka zapobiegającego poronieniom.[11]

N-acetylocysteinę można uznać za bezpieczną podczas laktacji.[12] Mimo braku badań klinicznych z udziałem kobiet karmiących, za bezpieczeństwem stosowania leku podczas karmienia piersią przemawia niska biodostępność leku po podaniu doustnym oraz zastosowanie leku w różnych schorzeniach w neonatologii (także w dużych dawkach). (Patrz: Jak i gdzie sprawdzić czy lek przenika do mleka? [Q&A]”.)

Zobacz też: Ile leku przejdzie do mleka matki? [Kalkulator]

Acetylocysteina – Na jakie interakcje zwracać uwagę?

N-acetylocysteina nie wchodzi w klinicznie istotne interakcje.

Chociaż producenci zwracają uwagę na możliwą interakcję między N-acetylocysteiną a nitrogliceryną lub innymi azotanami, objawiającą się nadmiernym rozszerzeniem naczyń krwionośnych i spadkiem ciśnienia krwi, w badaniach nie wykazano istotności klinicznej tej interakcji.[13]

Podobnie wymieniana przez producentów interakcja N-acetylocysteiny z antybiotykami i chemioterapeutykami nie jest istotna klinicznie.[14][15]

Równoczesne stosowanie karbamazepiny i N-acetylocysteiny może obniżać stężenie karbamazepiny we krwi, jednak nie wykazano istotności klinicznej tej interakcji.[16]

N-acetylocysteina nie wpływa na działanie równocześnie stosowanego paracetamolu.

Acetylocysteina – Dodatkowe informacje

Wydając preparat z N-acetylocysteiną pacjentowi można zwrócić mu uwagę, że charakterystyczny zapach siarki jest typowy dla substancji czynnej i nie świadczy o wadzie jakościowej preparatu.

N-acetylocysteina może być podawana w formie nebulizacji,[6] jednak w Polsce nie ma zarejestrowanej takiej postaci leku (dostępny jest jedynie wyrób medyczny Mufluil z N-acetylocysteiną w apmułkach do inhalacji).

N-acetylocysteina w postaci 5% kropli z hypromelozą może być wykorzystywana do leczenia zespołu suchego oka.[6] W Polsce nie ma preparatu zarejestrowanego w tym wskazaniu.

W tabeli zestawiono leki z N-acetylocysteiną dostępne w Polsce.

KategoriaPostać  Nazwa handowaDawkaUwagi
OTCtabletkiACC200 mgPowyżej 6 r.ż.
OTCtabletki musująceACC Mini, ACC, ACC Optima, Nacecis, Fluimucil Forte100 mg, 200 mg, 600 mgDawka 100 mg: powyżej 3 r.ż.
Dawka 200 mg: powyżej 6 r.ż.
Dawka 600 mg: powyżej 18 r.ż.
OTCgranulat do sporządzania roztworu doustnegoFluimicil Muko Junior, Fluimucil Muko, ACC Hot100 mg, 200 mgDawka 100 mg: powyżej 3 r.ż.
Dawka 200 mg: powyżej 6 r.ż.
OTCproszek do sporządzania roztworu doustnegoACC Mini, ACC Optima Hot100 , 600 mg/3 gDawka 100 mg: powyżej 3 r.ż.
Dawka 600 mg: powyżej 14 r.ż.
OTCproszek doustnyACC Optima Active600 mgPowyżej 18 r.ż.
OTCroztwór doustnyACC Classic20 mg/mlPowyżej 3 r.ż.
Rpproszek do sporządzania roztworu doustnegoTussicom200 mg/5 g, 400 mg/5 g, 600 mg/5 gPowyżej 2 r.ż.
Lzroztwór do infuzjiAcetylcysteine Sandoz100 mg/mlPowyżej 2 r.ż.

Piśmiennictwo:

  1. Millea P. J. et al.: N-Acetylcysteine: Multiple Clinical Applications. Am Fam Physician. 2009. pełny tekst
  2. Minarini A. et al.: N-acetylcysteine in the treatment of psychiatric disorders: current status and future prospects. Expert Opin Drug Metab Toxicol. 2017. abstrakt
  3. Poole P. et l.: Mucolytic agents versus placebo for chronic bronchitis or chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database of Systematic Reviews 2019. abstrakt
  4. ChPL Fluimicil Forte
  5. Chalumeau M.: Acetylcysteine and carbocysteine for acute upper and lower respiratory tract infections in paediatric patients without chronic broncho‐pulmonary disease. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013. abstrakt
  6. Martindale: The Complete Drug Reference: Drug: Acetylcysteine [dostęp 1.08.2019]
  7. ChPL ACC Optima
  8. ChPL Tussicom
  9. Martindale: The Complete Drug Reference: Drug: Acetylcysteine [dostęp 1.08.2019]
  10. Johnson D. et al.: N-Acetylcysteine does not cross the human term placenta. FASEB J 1995. abstrakt
  11. Armin A. F. et al.: N-acetylcysteine for treatment of recurrent unexplained pregnancy loss. Reprod Biomed Online 2008. abstrakt
  12. e-lactancia: Acetylcysteine [dostęp 14.08.2019] http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/acetylcysteine/product/
  13. Lexicomp Drug Interactions: Acetylcysteine, Nitroglycerin [dostęp 8.08.2019]
  14. Preston CL: Stockley’s Drug Interactions, Pharmaceutical Press, London 2016.
  15. Stockley’s interaction: Loracarbef +Acetylcysteine
  16. Mikromedex: Acetylcysteine [dostęp 13.08.2019]

Czy ten materiał był przydatny?
Czy przedstawiony materiał był przydatny?
Hidden
Podziel się:
Subskrybuj
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Przeczytaj najnowszy numer Gońca Aptecznego:

0
Wyraź swoje zdanie i dodaj komentarz :)x
Scroll to Top

Zaloguj się

Zgłoś problem/błąd

Przepraszam. Musisz być zalogowany, aby zobaczyć ten formularz.