9 grudnia 2020 r. odbyła się wirtualna konferencja Apteczne Wyzwania poświęcona tematowi inhalatorów i chorób dróg oddechowych. Mgr farm. Konrad Tuszyński, dyrektor ds. naukowych 3PG, omówił substancje lecznicze znajdujące się w inhalatorach.
Mechanizm działania leków wziewnych, stosowanych w chorobach dróg oddechowych opiera się na pobudzeniu receptorów β2-adrenergicznych (agonisty) lub blokowaniu receptorów muskarynowych (antagonisty). W obu przypadkach skutkuje to rozkurczem oskrzeli. W infekcjach dróg oddechowych stosowane są także GKS wziewne o działaniu przeciwzapalnym.
Pacjenci mogą zgłaszać się z pytaniem o skuteczność łatwo dostępnych bez recepty NLPZ w infekcjach dróg oddechowych. Nie ma dowodów naukowych, które wskazywałyby, że NLPZ mogłyby wpływać na objawy oddechowe w infekcjach dróg oddechowych. Co ważne, NLPZ hamując cyklooksygenazę, mogą prowadzić do nadprodukcji leukotrienów, odpowiadających za objawy astmy aspirynowej.
Leki pobudzające receptory β2-adrenergiczne dzielą się na długo działające (LABA ang. long-acting β2 agonists) oraz krótko działające (SABA, ang. short-acting β2 agonists).
Formoterol (Atimos, Oxodil, w: Symbicort Turbohaler), czyli przedstawiciel LABA, działa kilka razy dłużej od fenoterolu (Berotec N, w: Buventol Easyhaler), przedstawiciela SABA. Formoterol zaczyna działać po 5-10 minutach od podania i jego działanie utrzymuje się przez ok. 12 h, z kolei fenoterol działa przez 3-5 h.
Zarówno formoterol, jak i salmeterol należą do LABA. Jednak salmeterol działa z opóźnieniem, dopiero po 30 min i nie przerywa ataku oskrzeli. Formoterol może być stosowany do przerywaniu ataku.
Leki blokujące receptory muskarynowe również możemy podzielić w zależności od długości działania. Wyróżniamy cholinolityki krótko działające (SAMA, ang. short-acting muscarinics antagonists):
- bromek ipratropium w postaci aerozolu wziewnego (Atrodicl, Atrovent N) lub roztworu do nebulizacji (Atrovent)
oraz długo działające (LAMA, ang. long-acting muscarinics antagonists):
- bromek tiotropium w postaci proszku do inhalacji (Braltus, Spiriva, Srivasso) lub inhalatora miękkiej mgły (Spiriva Respimat),
- glikopironium w postaci proszku do inhalacji (Seebri Breezhaler, w: Ultibro Breezhaler),
- umeklidynium w postaci proszku do inhalacji (Incruse Ellipta).
Cholinolityki działają wspomagająco w leczeniu astmy oskrzelowej, a w POChP są wyborem pierwszym. Cholinolityki mogą zmniejszają ilość wydzieliny, co może być efektem korzystnym w chorobach dróg oskrzelowych. Działaniem niepożądanym cholinolityków jest suchość w ustach, więc pacjentowi powinno się zalecić częstsze nawadnianie.
Zarówno w leczeniu astmy oskrzelowej, jak i POChP nie należy stosować β2-mimetyków z grupy LABA samodzielnie.